L’Aspiration de Maitreya
English | Español | Français | བོད་ཡིག
༄༅། །བྱམས་པའི་སྨོན་ལམ།
L’Aspiration de Maitreya
extraite des Paroles du Bouddha
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱརྻ་མཻ་ཏྲཱི་པྲ་ཎི་དྷཱ་ན་རཱ་ཛ།
gyagar ké dou arya mai tri pranidhana radza
En sanskrit : ārya-maitrī-praṇidhānarāja
བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་བྱམས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ།
böké dou p'akpa jampé mönlam gyi gyalpo
En tibétain : pakpa champé mönlam gyi gyalpo
En français : La Souveraine aspiration du Noble Maitreya
སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
sangyé dang changchoub sempa t'amché la chaktsal lo
Hommage à tous les bouddhas et bodhisattvas !
ཀུན་དགའ་བོ་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱམས་པས་སྔོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། ཉིན་ལན་གསུམ་མཚན་ལན་གསུམ་དུ་བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ནས་པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མངོན་དུ་བྱས་ཏེ་ཚིག་འདི་སྐད་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་བོ། །
Ānanda, dans le passé, quand le bodhisattva mahāsattva Maitreya s’appliquait aux pratiques des bodhisattvas, il drapait son châle sur une épaule, posait le genou droit au sol et joignait les paumes, trois fois par jour et trois fois par nuit. Alors, il se concentrait sur les bouddhas, et exprimait cette aspiration1 :
སངས་རྒྱས་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
sangyé kün la chaktsal lo
Hommage à tous les bouddhas !
དྲང་སྲོང་ལྷ་མིག་ལྡན་པ་ཡི། །
drangsong l'a mik denpa yi
Hommage aux bodhisattvas
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་ཡང༌། །
changchoub sempa nam dang yang
Doués de la clairvoyance des sages !
ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
nyent'ö nam la chaktsal lo
Hommage également aux śrāvakas !
ངན་འགྲོ་ལས་ནི་བཟློག་བགྱིད་ཅིང༌། །
ngendro lé ni dok gyi ching
Hommage à la bodhicitta, l’esprit d’éveil
མཐོ་རིས་ལམ་ནི་རབ་སྟོན་ལ། །
t'ori lam ni rab tön la
Qui contrecarre les renaissances inférieures,
རྒ་ཤི་མེད་པར་འདྲེན་བགྱིད་པ། །
gashi mépar dren gyipa
Montre la direction des domaines supérieurs,
བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
changchoub sem la chaktsal lo
Et mène à un état au-delà de la vieillesse et de la mort.
སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་པས་ན། །
sem kyi wang dou gyourpé na
Je me présente devant les éveillés
བདག་གིས་སྡིག་པ་ཅི་བགྱིས་པ། །
dak gi dikpa chigyi pa
Pour confesser tous les méfaits
སངས་རྒྱས་སྤྱན་སྔར་མཆིས་ནས་སུ། །
sangyé chen ngar chi né sou
Que j’ai pu avoir commis
བདག་གིས་དེ་དག་བཤགས་པར་བགྱི། །
dak gi dédak shakpar gyi
Sous l’influence de l’esprit.
གང་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་གང་གིས། །
ganglé nampa soum gang gi
Que tout le mérite accumulé
བསོད་ནམས་ཚོགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དེ། །
sönam tsok ni kyépa dé
Par les trois types d’actions
བདག་གི་ཀུན་མཁྱེན་ས་བོན་ཏེ། །
dak gi künk'yen sabön té
Devienne une graine me menant à l’omniscience
བདག་གི་བྱང་ཆུབ་མི་ཟད་ཤོག །
dak gi changchoub mizé shok
Et à l’éveil inépuisable.
ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་ཞིང་ཁམས་སུ། །
chok chou dak gi zhingk'am sou
Les bouddhas prennent acte et se réjouissent
སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་གང་བྱུང་བ། །
sangyé chöpa gang joungwa
De toutes les offrandes présentées aux éveillés
སངས་རྒྱས་མཁྱེན་པས་ཡི་རང་བ། །
sangyé k'yenpé yirangwa
Dans tous les domaines des dix directions ;
དེ་ལ་བདག་ནི་ཡི་རང་ངོ༌། །
dé la dak ni yi rang ngo
Moi aussi, je m’en réjouis.
སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་པར་བགྱི། །
dikpa t'amché shakpar gyi
Je confesse tous mes actes négatifs.
བསོད་ནམས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་ངོ༌། །
sönam kün la yi rang ngo
Je me réjouis de tous les actes méritoires.
སངས་རྒྱས་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལ། །
sangyé kün la chaktsal la
Je rends hommage à tous les bouddhas.
བདག་ནི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་ཐོབ་ཤོག །
dak ni yéshé chok t'ob shok
Puissé-je atteindre la suprême sagesse primordiale !
ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་ཕྱོགས་རྣམས་ན། །
chok chou dak gi chok nam na
J’exhorte tous les bodhisattvas,
ས་བཅུ་དག་ལ་གནས་པ་ཡི། །
sa chou dak la népa yi
Sur chacun des dix niveaux,
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་མཆོག །
changchoub sempa changchoub chok
Et où qu’ils se trouvent dans les dix directions,
འཚང་རྒྱ་བགྱིད་པར་བསྐུལ་མ་འདེབས། །
tsang gya gyipar koulma deb
À atteindre l’éveil suprême.
བྱང་ཆུབ་དམ་པར་སངས་རྒྱས་ཤིང༌། །
changchoub dampar sangyé shing
Puissent-ils devenir des bouddhas véritablement éveillés,
སྡེ་དང་བཅས་པའི་བདུད་བཏུལ་ནས། །
dé dang chépé du toul né
Surmontant tous les types d’influences négatives,
སྲོག་ཆགས་ཀུན་ལ་སྨན་སླད་དུ། །
sokchak kün la men lédou
Et puissent-ils ensuite tourner la roue du Dharma
ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་གྱུར་ཅིག །
chö kyi k'orlo kor gyour chik
Pour le bien de tous les êtres2.
ཆོས་རྔ་ཆེན་པོའི་སྒྲ་ཡིས་ནི། །
chö nga chenpö dra yi ni
Puisse le battement du grand tambour du Dharma
སྡུག་བསྔལ་སེམས་ཅན་ཐར་བགྱིད་ཤོག །
doukngal semchen t'ar gyi shok
Mettre fin à la souffrance des êtres.
བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བསམ་ཡས་སུ། །
kalpa jéwa samyé sou
Puissent les éveillés enseigner le Dharma
ཆོས་སྟོན་མཛད་ཅིང་བཞུགས་གྱུར་ཅིག །
chö tön dzé ching zhouk gyour chik
Et demeurer pendant d’innombrables millions d’ères cosmiques.
འདོད་པའི་འདམ་དུ་བྱིང་གྱུར་ཅིང༌། །
döpé dam dou jing gyour ching
Je vous supplie, vous qui êtes suprêmes parmi les humains :
སྲེད་པའི་སྲད་བུས་དམ་བཅིངས་པ། །
sépé sébu dam chingpa
Regardez-nous, qui nous noyons dans la fange des désirs,
འཆིང་བ་ཀུན་གྱིས་བཅིངས་བདག་ལ། །
chingwa kün gyi ching dak la
Ligotés par la corde de la soif,
རྐང་གཉིས་མཆོག་རྣམས་གཟིགས་སུ་གསོལ། །
kang nyi chok nam zik sou sol
Complètement pris au piège de toutes sortes de façons.
སེམས་ཀྱི་དྲི་མར་གྱུར་པ་ལ། །
sem kyi drimar gyourpa la
Bouddhas, ne dépréciez pas
སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྨོད་མི་མཛད། །
sangyé nam ni mö mi dzé
Ceux dont l’esprit est impur.
སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱམས་ཐུགས་ལྡན། །
semchen nam la jam t'oukden
Plutôt, accordez votre amour à tous les êtres
སྲིད་པའི་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་བར་ཤོག །
sipé tso lé drolwar shok
Et libérez-les de l’océan de l’existence !
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གང་བཞུགས་དང༌། །
dzokpé sangyé gang zhouk dang
Puissé-je m’entraîner en prenant exemple
གང་དག་འདས་དང་མ་བྱོན་པ། །
gangdak dé dang majönpa
Sur les bouddhas parfaitement éveillés
དེ་དག་རྗེས་སུ་བདག་སློབ་ཅིང༌། །
dédak jésou dak lob ching
- ceux du présent, du passé et de l’avenir –
བྱང་ཆུབ་སྤྱད་པ་སྤྱོད་གྱུར་ཅིག །
changchoub chépa chö gyour chik
Et adopter la conduite des bodhisattvas.
ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་བགྱིས་ནས། །
p'arol chin drouk dzok gyi né
Puissé-je parachever les six perfections
འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་མཐར་བགྱིད་ཤོག །
dro drouk semchen t'ar gyi shok
Et libérer les êtres des six domaines.
མངོན་ཤེས་དྲུག་པོ་མངོན་བགྱིས་ནས། །
ngönshé droukpo ngön gyi né
Puissé-je manifester les six pouvoirs prodigieux3,
བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་རེག་གྱུར་ཅིག །
lamé changchoub rek gyour chik
Et atteindre l’éveil insurpassable.
མ་སྐྱེས་པ་དང་མི་འབྱུང་དང༌། །
makyépa dang minjoung dang
Puissé-je réaliser la vérité de la vacuité
རང་བཞིན་མ་མཆིས་གནས་མ་མཆིས། །
rangzhin ma chi né ma chi
Au sein de laquelle tout est non né, sans émergence,
རྣམ་རིག་མ་མཆིས་དངོས་མ་མཆིས། །
namrik ma chi ngö ma chi
Sans nature intrinsèque ni emplacement,
སྟོང་པའི་ཆོས་ནི་རྟོགས་པར་ཤོག །
tongpé chö ni tokpar shok
Et sans processus mental ni substance.
སངས་རྒྱས་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་ལྟར། །
sangyé drangsong chenpo tar
À l’instar du Grand Sage, le Bouddha lui-même,
སེམས་ཅན་མ་མཆིས་སྲོག་མ་མཆིས། །
semchen ma chi sok ma chi
Puissé-je réaliser la vérité de l’absence de soi
གང་ཟག་མ་མཆིས་གསོ་མ་མཆིས། །
gangzak ma chi so ma chi
Selon laquelle il n’existe ni être, ni chose vivante,
བདག་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་རྟོག་ཤོག །
dak machipé chö tok shok
Ni individu, ni quelque personne que ce soit.
བདག་འཛིན་བདག་གིར་འཛིན་པ་ཡི། །
dakdzin dakgir dzinpa yi
Puissé-je pratiquer sans réserve la générosité libre d’avarice,
དངོས་པོ་ཀུན་ལ་མི་གནས་པར། །
ngöpo kün la mi népar
Sans entretenir la moindre notion de substantialité,
སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཕན་སླད་དུ། །
semchen kün la p'en lédou
Ni la moindre croyance en un soi, ni la moindre saisie égotique,
སེར་སྣ་མ་མཆིས་སྦྱིན་གཏོང་ཤོག །
serna ma chi jin tong shok
Afin de rendre heureux tous les êtres.
དངོས་པོ་དངོས་པོར་མ་མཆིས་པས། །
ngöpo ngöpor machipé
Comme les choses matérielles n’existent pas réellement,
བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ལྷུན་གྲུབ་ཤོག །
dak gi longchö l'ündroub shok
Puissent tous mes besoins êtres spontanément comblés.
དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རྣམ་འཇིག་པའི། །
ngöpo t'amché nam jikpé
Comme toutes les choses matérielles se détériorent,
སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །
jinpé p'arol chin dzok shok
Puissé-je parachever la perfection de la générosité.
ཁྲིམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་མེད་ཅིང༌། །
t'rim kyi tsoult'rim kyönmé ching
Avec une discipline dépourvue du moindre défaut,
ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་དང་ལྡན། །
tsoult'rim nampar dak dangden
Une discipline parfaitement pure,
རློམ་སེམས་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས། །
lomsem mépé tsoult'rim kyi
Une discipline dénuée d’arrogance,
ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །
tsoult'rim p'arol chin dzok shok
Puissé-je parachever la perfection de la discipline.
སའམ་ཡང་ན་ཆུའམ་མེ། །
sa am yangna chou am mé
Comme les éléments de la terre, de l’eau, du feu,
རླུང་གི་ཁམས་ལྟར་མི་གནས་ཤིང༌། །
loung gi k'am tar mi né shing
Et du vent, qui ne s’attarde nulle part,
བཟོད་པའམ་ཁྲོ་བ་མ་མཆིས་པར། །
zöpa am t'rowa machipar
Avec patience et sans la moindre colère,
བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །
zöpé p'arol chin dzok shok
Puissé-je parachever la perfection de la patience4.
བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས། །
tsöndru tsampé tsöndru kyi
En faisant continuellement preuve de diligence,
བརྟན་སྤྲོ་ལེ་ལོ་མ་མཆིས་ཤིང༌། །
ten tro lélo ma chi shing
Que je sois toujours enthousiaste et dépourvu de paresse ;
སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ལུས་སེམས་ཀྱིས། །
tob dang denpé lu sem kyi
Avec un corps et un esprit vigoureux,
བརྩོན་འགྲུས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །
tsöndru p'arol chin dzok shok
Puissé-je parachever la perfection de la diligence.
སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན་དང༌། །
gyouma tabu tingdzin dang
Avec une concentration méditative comparable à une illusion,
དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་འཛིན་དང༌། །
pawar drowé tingdzin dang
Une concentration méditative inspirant le courage,
རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །
dorjé tabu tingdzin gyi
Et une concentration méditative comparable au vajra,
བསམ་གཏན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །
samten p'arol chin dzok shok
Puissé-je parachever la perfection de la méditation.
རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་དང༌། །
nampar t'arpé go soum dang
En actualisant les trois portes de la libération,
དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དང་ཡང༌། །
du soum nyampa nyi dang yang
L’égalité des trois temps
རིག་གསུམ་མངོན་སུམ་བགྱིས་པ་ཡིས། །
rik soum ngönsoum gyipa yi
Et la triple connaissance,
ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །
shérab p'arol chin dzok shok
Puissé-je parachever la perfection de la sagesse.
སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བསྔགས་པ་དང༌། །
sangyé kün gyi ngakpa dang
Puissé-je être loué par tous les bouddhas
འོད་དང་གཟི་བརྗིད་འབར་བ་དང༌། །
ö dang ziji barwa dang
Et rayonner de lumière et de splendeur ;
བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས། །
changchoub sempé tsöndru kyi
Grâce à la diligence du bodhisattva,
བདག་གི་བསམ་པ་རྫོགས་གྱུར་ཅིག །
dak gi sampa dzok gyour chik
Puissent toutes mes aspirations se réaliser !
དེ་ལྟར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་བྱེད་ཅིང༌། །
détar chépa chö jé ching
Adoptant cette conduite,
བྱམས་པ་གྲགས་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །
jampa drak dang denpa yi
Puissé-je – moi qu’on appelle Maitreya –
ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་བགྱིས་ནས། །
p'arol chin drouk dzok gyi né
Parachever les six perfections
ས་བཅུ་པོ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །
sa choupo la rabtou né
Et atteindre les dix niveaux des bodhisattvas.
On peut ajouter ce quatrain5 :
འདི་ནས་ཤི་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག །
di né shi p'ö gyour ma t'ak
Au moment même où je mourrai,
དགའ་ལྡན་སྐྱེས་ནས་ཡིད་དགའ་བར། །
ganden kyé né yiga bar
Puissé-je joyeusement renaître en Tuṣita, lieu divin,
མྱུར་དུ་བྱམས་མགོན་མཉེས་བྱས་ནས། །
nyourdou jam gön nyé jé né
Réjouir promptement le Seigneur Maitreya,
བྱང་ཆུབ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པར་ཤོག །
changchoub loungten t'obpar shok
Et recevoir de lui la prophétie de mon éveil.
| Traduit en français par Vincent Thibault (2022) sur la base de la traduction anglaise de Samye Translations (Lowell Cook relu par Libby Hogg, 2020). La traduction du Maitreyaparipṛcchā de Karen Liljenberg (84000.co) a également été consultée avec profit.
Version : 1.0-20221014
- ↑ Dans ce paragraphe, le Bouddha Śākyamuni s’adresse à son plus grand disciple, Ānanda, et lui raconte comment le Bouddha Maitreya exprimait cette aspiration quand il cheminait sur la voie des bodhisattvas.
- ↑ Pour ce verset, nous avons surtout suivi la traduction de Karen Liljenberg (84 000, Toh 85). Une traduction de la version de Samye Translations offrirait un éclairage légèrement différent :
Quand ils atteignent cet éveil sublime,
Qu’ils tournent la roue du Dharma
Pour dompter tous les démons et leurs hordes
Et prodiguer des bienfaits à tous les êtres. - ↑ Six « clairvoyances », « connaissances supérieures » ou « perceptions surnaturelles » : des capacités d’acuité bien spéciales permettant par exemple aux bodhisattvas de mieux comprendre les besoins des êtres et d’interagir avec eux de façon optimale.
- ↑ Il semble que les commentaires proposent des interprétations variées de ce quatrain. Voir la traduction de Karen Liljenberg, 1.85, note 20.
- ↑ Le quatrain qui suit est couramment ajouté à la fin de l’aspiration de Maitreya.
