Prajñāpāramitā en une syllabe

༄༅། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་ཡི་གེ་གཅིག་མ་ཞེས་བྱ་བ། །

La Perfection de la sagesse, Mère de tous les tathāgatas, « en une syllabe » ¹

extraite des Paroles du Bouddha

རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨེ་ཀ་ཨཀྵ་རཱི་མཱ་ཏཱ་ནཱ་མ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་པྲཛྙཱ་པཱ་ར་མི་ཏཱ།

En sanskrit : Ekākṣarī-mātā-nāma-sarva-tathāgata-prajñā-pāramitā

བོད་སྐད་དུ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་ཡི་གེ་གཅིག་མ་ཞེས་བྱ་བ།

En tibétain : Deshin shekpa tamché kyi yum sherab kyi parol tu chinma yigé chikma shé chawa (de bzhin gshegs pa thams cad kyi yum shes rab kyi pha rol tu phyin ma yi ge gcig ma zhes bya ba)

En français : La Perfection de la sagesse, Mère de tous les tathāgatas, « en une syllabe »

ཡུམ་ཆེན་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

youm chenmo shérab kyi parol tou chin ma la chaktsal lo

Hommage à la Prajñāpāramitā, la Merveilleuse Mère !

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན།

diké dak gi töpa du chik na

Voici ce que j’ai entendu :

བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ།

chomdendé gyalpö k’abja gö poungpö ri la

Le Bienheureux demeurait au pic des Vautours de Rājgṛha,

དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་དང༌།

gélong gi gendun chenpo gyatrak ché dang chousoum dang

Accompagné d’une grande assemblée de mille deux cent cinquante moines

བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་མང་པོ་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ། །

changchoub sempa jéwa trak trik mangpo dang tab chik tou zhouk so

Et d’une myriade de bodhisattvas mahāsattvas également réunis.

དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ཏོ། །

dé tsé chomdendé kyi tsé dang denpa kungawo la diké ché katsal to

Le Bienheureux s’adressa alors au vénérable Ānanda :

ཀུན་དགའ་བོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡི་གེ་གཅིག་མ་ཞེས་བྱ་བ་འདི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་དང༌བདེ་བའི་ཕྱིར་ཟུང་ཤིག །

kungawo shérab kyi parol tou chinpa yigé chik ma zhéjawa di semchen nam la penpa dang déwé chir zoung shik

Ô Ānanda, puisque la Perfection de sagesse « en une syllabe » apportera le bien-être et le bonheur aux êtres, tâche de t’en souvenir !

འདི་ལྟ་སྟེ།

di ta té

Elle va comme suit :

ཨ།

a

A

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་།

chomdendé kyi déké ché ka tsalpa dang

Quand le Bienheureux eut ainsi parlé,

ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་དང༌། དགེ་སློང་དེ་དག་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་རྗེས་སུ་རྟོགས་ཤིང་ཡི་རངས་ནས།

tsé dang denpa kungawo dang gélong dédak dang changchoub sempa sempa chenpo dédak tamché kyi parol tou chinpa jésou tok shing yirang né

Le vénérable Ānanda, tous les moines et tous les bodhisattvas mahāsattvas réalisèrent la perfection de la sagesse.

བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ།།

chomdendé kyi soungpa la ngönpar tö do

Tous se réjouirent et louèrent les paroles du Bienheureux.

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡུམ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་མ་ཡི་གེ་གཅིག་མ་ཞེས་བྱ་བ་རྫོགས་སོ།། །།

Ainsi s’achève La Perfection de la sagesse, Mère de tous les tathāgatas, « en une syllabe ».

| Traduit en français par Vincent Thibault (2025) sur la base de la traduction anglaise de Samye Translations (Stefan Mang, 2019).

Version : 1.0-20250326

1. ↑ À noter que le texte tibétain varie considérablement d’une édition à l’autre. Nous nous sommes basés sur celle du Kangyour de Dergué (Tōh. 23 : sher phyin yi ge gcig ma).