Les puissantes paroles de vérité du Sage

༄༅། །ཀུན་མཁྱེན་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་སྨོན་ལམ་དྲང་སྲོང་ལྷ་ཡི་བདེན་ཚིག

Les puissantes paroles de vérité du Sage

Prière pour la diffusion des enseignements de l’omniscient Bouddha

par Jamyang Khyentsé Chökyi Lodrö

 

བླ་མ་དང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

Hommage au guru et à tous les bouddhas et bodhisattvas !

བསྐལ་བཟང་སངས་རྒྱས་སྟོང་ལས་ཁྱད་པར་དུ། །

kalzang sangyé tong lé khyépardou

Parmi les mille bouddhas du bon kalpa,

ངོ་མཚར་ཨུ་དུམ་ཝཱ་ར་ལྟར་འཕགས་ཤིང༌། །

ngotsar ou doum wa ra tar pak shing

Vous êtes le plus merveilleux, le plus majestueux, aussi rare qu’une fleur d’uḍumbara,

རྩོད་པའི་དུས་འདིར་ཞིང་ཁམས་ཡོངས་བཟུང་བ། །

tsöpé dü dir zhingkham yong zoungwa

Et vous prenez soin de notre monde en cette ère de conflits.

ཐུབ་མཆོག་དོན་ཀུན་གྲུབ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

toub tchok dön kün droub la tchaktsal lo

Je vous rends hommage, Puissant sage Siddhārtha !

 

ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཉན་རང་དང༌། །

tchok tchü sangyé tchangsem nyènrang dang

Bouddhas, bodhisattvas, śrāvakas et pratyekabuddhas des dix directions ;

འཇམ་དབྱངས་སྤྱན་གཟིགས་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །

djamyang tchènzik tchak na dordjé dzin

Grands bodhisattvas, Mañjuśrī, Avalokiteśvara,

བྱམས་པ་ལ་སོགས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །

djampa lasok tchang tchoub sempa dang

Vajrapāṇi, Maitreya et les autres,

གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་གཏད་རབས་ཆེན་པོ་བདུན། །

nétèn tchoudrouk té rab tchènpo dün

De même que les seize sthaviras et les sept grands patriarches¹,

འཛམ་གླིང་རྒྱན་མཆོག་རྨད་བྱུང་སློབ་དཔོན་ཆེ། །

dzamling gyèn tchok médjoung lobpön tché

Les six ornements², les deux excellents³ et les deux merveilleux ācāryas⁴,

རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་སོགས། །

naldjor wangtchouk gyétchou tsa zhi sok

Les quatre-vingt-quatre mahāsiddhas et les autres,

ཁྱད་པར་བཀའ་དྲིན་མཉམ་མེད་པདྨ་འབྱུང༌། །

khyépar kadrin nyammé péma djoung

Et tout spécialement le Maître Né-du-Lotus, dont la bonté est incomparable ;

ཞི་འཚོ་ཁྲི་སྲོང་བཻ་རོ་ཨ་ཏི་ཤ། །

zhitso trisong vairo atisha

Śāntarakṣita, Tri Songdetsen, Vairotsana, Atiśa ;

གོང་མ་རྣམ་ལྔ་མར་མི་དྭགས་པོ་རྗེ། །

gongma nam nga mar mi dakpo djé

Les cinq patriarches Sakya⁵; Marpa, Milarépa et Gampopa ;

འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ལ་སོགས་རྒྱ་བོད་ཀྱི། །

djamyang lama lasok gya bö kyi

Lama Tsongkhapa, Mañjughoṣa en personne, et tous les autres ;

མཁས་དང་གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་ཚོགས་རྣམས་དང༌། །

khé dang droubpé rigdzin tsok nam dang

Tous les grands vidyādharas érudits et accomplis de l’Inde et du Tibet ;

ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་སོགས། །

yidam zhitro khandro tchökyong sok

Et toutes les déités paisibles et courroucées, yidams, ḍākinīs et dharmapālas –

ཐུགས་དམ་གནད་ནས་བསྐུལ་ལོ་ཐུགས་རྗེས་དགོངས། །

toukdam né né koul lo toukdjé gong

Nous vous invoquons ! Tournez vers nous votre esprit de sagesse et regardez-nous avec compassion !

 

ཐུབ་བསྟན་འདུལ་བ་མདོ་སྡེ་མངོན་པ་དང༌། །

toubtèn doulwa dodé ngönpa dang

Tous les enseignements du Bouddha – Vinaya, Sūtra, Abhidharma,

གསང་སྔགས་རྒྱུད་སྡེ་ཆེན་པོ་རྣམ་པ་བཞི། །

sang ngak gyüdé tchènpo nampa zhi

Les quatre classes de tantra des Mantras secrets,

གངས་ལྗོངས་བཤད་བརྒྱུད་ཀ་ཆེན་བཅུ་པོ་དང༌། །

gang djong shé gyü ka tchèn tchoupo dang

Les enseignements des dix grands piliers de la lignée de l’étude⁶ au Pays des neiges

སྒྲུབ་བརྒྱུད་ཤིང་རྟ་ཆེ་བརྒྱད་ལ་སོགས་པ། །

droubgyü shingta tché gyé lasokpa

Et des huit grandes lignées de pratique⁷,

ཐུབ་བསྟན་མདོ་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚུལ་མཐའ་དག །

toubten do dang ngak kyi tsoul tadak

Toutes les traditions des sūtras et des mantras appartenant aux enseignements du Bouddha –

ཤིན་ཏུ་ཉམས་པར་གྱུར་པ་འདི་ལ་གཟིགས། །

shintou nyampar gyourpa di la zik

Voyez l’état des lieux : constatez à quel point toutes ces traditions ont décliné !

 

ངེས་འབྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ངུར་སྨྲིག་རྒྱལ་མཚན་ཐོགས། །

ngé djoung tsoultrim ngourmik gyaltsèn tok

Les membres du saṅgha à robe safran qui hissent la bannière de la victoire de la discipline et du renoncement ;

གཞན་ཕན་ཟོལ་མེད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང༌། །

zhènpèn zolmé tchang tchoub sempa dang

Les bodhisattvas qui, sans prétention ni tromperie, cherchent réellement à aider autrui ;

དམ་ཚིག་ལྡན་ཞིང་བསྐྱེད་རྫོགས་རིག་སྔགས་འཆང༌། །

damtsik dèn zhing kyédzok rik ngak tchang

Et les détenteurs des mantras d’éveil qui préservent leurs engagements et pratiquent les phases de génération et d’achèvement –

མཚན་ཉིད་ལྡན་པ་རི་མོའི་མར་མེ་ལྟར། །

tsennyi dènpa rimö marmé tar

Voyez comme ces pratiquants sont réduits à de pâles imitations, comme un simple dessin représentant une lampe à beurre !

གྱུར་པ་འདི་ལ་ཡེ་ཤེས་སྤྱན་ལྡན་རྣམས། །

gyourpa di la yéshé tchendèn nam

Nous vous prions de porter sur nous vos yeux de sagesse ! Nous implorons votre sollicitude, votre compassion !

ངེས་པར་དགོངས་ལ་ཐུགས་རྗེས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །

ngépar gong la toukdjé kyab tou sol

Les êtres de cette époque funeste aux cinq dégénérescences

དུས་ངན་སྙིགས་མ་ལྔ་བདོའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །

dü ngèn nyikma nga dö semtchèn nam

Sont pris aux fers des émotions houleuses et destructrices, de la soif et du désir.

ཉོན་མོངས་སྟོབས་དྲག་འདོད་སྲེད་འཆིང་བས་བཅིངས། །

nyönmong tob drak dö sé tchingwé tching

Ceux qui suivent les enseignements se querellent,

བསྟན་ལ་ཞུགས་རྣམས་ཕྲག་དོག་རླུང་དམར་གྱིས། །

ten la zhouk nam trakdok loungmar gyi

Agités par les vents tempétueux de la jalousie,

བསྟན་པ་ནང་དཀྲུགས་ལྟ་བའི་སྙིགས་མ་རྒྱས། །

tènpa nang trouk tawé nyikma gyé

Et les vues dégénérées se répandent.

རྩོད་པ་ཅན་དུ་གྱུར་པས་བསྟན་སེལ་གྱི། །

tsöpatchèn dou gyourpé tèn sel gyi

À cause de ces fautes nées des conflits au sein de la tradition,

གྲིབ་ཀྱིས་ཆོས་སྐྱོང་དཀར་ཕྱོགས་སྲུང་མ་གཡེལ། །

drib kyi tchökyong kartchok soungma yel

Les protecteurs du Dharma, gardiens de tout ce qui est positif, nous tournent le dos,

རྒྱལ་ཁམས་ཀུན་ཏུ་ལྷ་མིན་ཀླ་ཀློས་ཁེངས། །

gyalkham küntou lhamin lalö khèng

Pendant que des barbares et des asuras belliqueux remplissent le monde.

འདི་དང་འདི་འདྲར་གྱུར་པས་བསྟན་པ་བསྣུབས། །

di dang didrar gyourpé tenpa noub

De cette façon et d’autres encore, les enseignements ont décliné.

 

ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད་མགོན་པོ་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །

kyéma kyi hü gönpo toukdjé tchèn

Kyéma Kyihü ! Ô protecteurs compatissants !

ཁྱོད་རྣམས་ཐུགས་དམ་མཐུ་རྩལ་སྟོབས་བསྐྱེད་ལ། །

khyö nam toukdam toutsal tob kyé la

Augmentez le pouvoir et la vitalité de vos engagements sacrés !

དུས་ངན་སྐྱོ་བས་ཞུམ་པ་ཅི་ལ་མངའ། །

dü ngèn kyowé zhoumpa tchi la nga

Pourquoi seriez-vous découragés, en temps de crise ?

སྟོབས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་དབང་བཅུ་མངའ་བས་ན། །

tob tchü wang tchouk wang tchou ngawé na

Vous qui êtes maîtres des dix forces et possédez les dix pouvoirs,

བསྟན་པ་ཉམས་པ་འདི་དག་སོར་ཆུད་ཅིང༌། །

tenpa nyampa didak sortchü tching

Vous devez régénérer et restaurer les enseignements.

མཁས་བཙུན་གྲུབ་ཐོབ་ཚད་མར་གྱུར་པ་ནི། །

khé tsün droubtob tsémar gyourpa ni

Envoyez-nous des enseignants authentiques, érudits, disciplinés et accomplis,

མང་པོར་སྤྲུལ་ནས་བསྟན་པ་གསོ་བར་མཛོད། །

mangpor troul né tenpa sowar dzö

Pour redonner un nouveau souffle au bouddhadharma !

 

འཕགས་བོད་གཉིས་སུ་རྫོགས་ལྡན་ཕྱི་མ་ཡི། །

pak bö nyi sou dzokdèn tchima yi

En Inde comme au Tibet, que brillent les précieuses lampes

དགའ་སྟོན་རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་སྦར་བ་དང༌། །

gatön rintchèn drönmé barwa dang

D’une célébration joyeuse annonçant l’aube d’un nouvel âge d’or !

རྒྱལ་བསྟན་རིས་མེད་པད་ཚལ་དར་ལ་བབ། །

gyalten rimé pétsal dar la bab

Puissent les enseignements non-sectaires du Bouddha fleurir et s’épanouir comme des lotus !

 

དེ་ལ་འཁུ་བའི་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་བསྒྱུར་ཞིང༌། །

dé la khouwé tsok kyi sem gyour zhing

Que l’esprit de ceux qui ressentent de la malveillance envers les enseignements soit transformé,

ཀུན་ཀྱང་བསྟན་ལ་འདུན་དང་དགེ་བཅུར་སྤྱོད། །

kün kyang ten la dün dang gé tchour tchö

Et qu’ils soient inspirés à pratiquer les dix actions vertueuses.

བསྟན་འཛིན་དགེ་འདུན་སྡེ་ཡིས་འཛམ་གླིང་ཁྱབ། །

tendzin guendün dé yi dzamling khyab

Que les membres du saṅgha, détenteurs des enseignements, remplissent le monde,

བཤད་དང་སྒྲུབ་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག །

shé dang droubpa dar zhing gyépar shok

Et que l’étude et la pratique s’intensifient et se propagent !

 

གཙུག་ལག་ཁང་རྣམས་མཆོད་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྒྱས། །

tsouklakhang nam tchöpé trin tsok gyé

Que de vastes nuées d’offrandes remplissent tous les temples et monastères,

དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྔ་ཆེན་རབ་ཏུ་སྒྲོགས། །

dampé tchö kyi nga tchèn rabtou drok

Et que le merveilleux tambour du Dharma résonne partout,

མུ་སྟེགས་གླང་པོའི་ཀླད་པ་འགེམས་བྱེད་ཅིང༌། །

moutek langpö lépa guèm djé tching

Annihilant les arguments erronés des tīrthikas,

ཐུབ་བསྟན་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག །

toubten tchok lé nampar gyal gyour tchik

Et annonçant la victoire du bouddhadharma dans toutes les directions.

 

བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་རྣམས་ཞབས་པད་བརྟན་པ་དང༌། །

tendzin kyé nam zhabpé tenpa dang

Puissent la vie de tous les détenteurs des enseignements être stable,

བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ། །

tenpé djindak tsé dang sönam pel

Et puissent la longévité et les mérites des mécènes s’accroître !

བསྟན་ལ་གནོད་རྣམས་མིང་གི་ལྷག་མར་གྱུར། །

ten la nö nam ming gi lhakmar gyour

Que même les noms de ceux qui voudraient nuire aux enseignements disparaissent,

བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ཕྱོགས་བཅུར་སྒྲེངས་གྱུར་ཅིག །

tenpé gyaltsen tchok tchour drèng gyour tchik

Et que la bannière de la victoire des enseignements soit brandie dans les dix directions !

 

ཅེས་པའང་ཆོས་ཀྱི་བློ་གྲོས་པས་འཕགས་ཡུལ་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་དྲུང་དུ་གང་དྲན་ཤར་མར་བྲིས་པ་འདི་བཞིན་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། སརྦ་དཱ་མངྒ་ལཾ།། །།

Chökyi Lodrö a écrit ce qui lui est venu à l’esprit au pied de l’arbre de la bodhi à Vajrāsana (Bodhgayā), en Inde, noble pays. Puissent tous ces mots être bénis afin qu’ils se concrétisent. Sarva maṅgalaṃ !

 

| Traduit en français par Vincent Thibault (2022) sur la base de la traduction anglaise d’Adam Pearcey (2007), qui remerciait Tulku Thondup Rinpoché pour ses aimables clarifications.

 

Source : 'Jam dbyangs chos kyi blo gros. "kun mkhyen thub pa'i bstan pa rgyas pa'i smon lam drang srong lha yi bden tshig" in ’Jam dbyangs chos kyi blo gros kyi gsung ’bum. 12 vols. Bir: Khyentse Labrang, 2012. W1KG12986 Vol. 12: 249–251

 

Version : 1.0-20221102

1. ↑ Mahākāśyapa, Ānanda, Śāṇavāsika, Upagupta, Dhītika, Kṛṣṇa et Sudarśana.
2. ↑ Six grands commentateurs des enseignements du Bouddha : Nāgārjuna, Āryadeva, Asaṅga, Vasubandhu, Dignāga et Dharmakīrti.
3. ↑ Guṇaprabha et Śākyaprabha, qui étaient des maîtres des enseignements du Vinaya.
4. ↑ Śāntideva et Candragomin.
5. ↑ Sachen Kounga Nyingpo, Sonam Tsémo, Jetsün Drakpa Gyaltsen, Sakya Paṇḍita et Chögyal Pakpa.
6. ↑ Thönmi Sambhota, Vairotsana, Kawa Paltsek, Chokru Lu’i Gyaltsen, Shyang Yéshé Dé, Dromtön Gyalwa Joungné, Rinchen Zangpo, Ngok Lotsāwa Loden Shérab, Sakya Paṇḍita et Gö Khoukpa Lhetsé.
7. ↑ Ngagyour Nyingma, Kadam, Lamdré, Marpa Kagyü, Shangpa Kagyü, Shyijé et Chö, Jordrouk (Vajra-Yoga) et Orgyen Nyendroup (l’Accomplissement des trois Vajras).