L’union de la Grande Compassion et du Mahāmudrā

༄༅། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཉམས་སུ་ལེན་ཚུལ་བཞུགས།

La pratique d’Ārya Avalokiteśvara unifiant la Grande Compassion et le Mahāmudrā

par Chögyal Pakpa

ཨོཾ་སྭ་སྟི་སིདྡྷཾ།

Oṃ svasti siddham !

བླ་མ་དང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

lama dang könchok soum la chaktsal lo

Je m’incline devant le maître et les Trois Joyaux.

སྟན་བདེ་བ་ལ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་གིས་བསྡད་ལ།

Assoyez-vous dans la posture [adamantine] sur un coussin confortable.

བླ་མ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།

lama la kyab sou chi

Je prends refuge dans les maîtres ;

སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།

sangyé la kyab sou chi

Je prends refuge dans les bouddhas ;

ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།

chö la kyab sou chi

Je prends refuge dans le Dharma ;

དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།

gendün la kyab sou chi

Je prends refuge dans le Saṅgha.

ཞེས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ལན་གསུམ་བྱ།

Récitez trois fois la prise de refuge.

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ།

semchen tamché kyi döndou sangyé tobpar ja

Je dois atteindre la bouddhéité pour le bien de tous les êtres.

དེའི་དོན་དུ་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཟབ་མོ་བསྒོམ་སྙམ་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ།

dé dön dou ting ngé dzin zabmo gom

Dans ce but, je vais cultiver cette profonde stabilisation méditative.

དེ་ནས།

Cultivez la pensée de l’éveil. Puis, dites :

ཨོཾ་སྭ་བྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷརྨཱ་སྭ་བྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷོ྅་ཧཾ།

om sobhaw shouddhah sarwa dhama sobhawa shouddho hang

oṃ svabhāva śuddha sarva dharma svabhāva śuddho ‘ham

ཞེས་བརྗོད་པས་རང་གི་ལུས་མི་དམིགས་པ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་སངས་ཀྱིས་བསྒོམ།

Méditez sur votre propre corps purifié par la vacuité dénuée de référence conceptuelle.

དེ་ནས་རང་ཉིད་སྐད་ཅིག་གིས་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་པདྨ་དང་ཟླ་བའི་གདན་གྱི་སྟེང་དུ།

déné rangnyi kéchik gi rinpoché tri péma dang dawé den gyi tengdou

De la vacuité, j’apparais instantanément sur un trône orné de joyaux surmonté d’un siège de lotus et de lune,

ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྐུ་མདོག་དཀར་པོ།

toukjé chenpo koudok karpo

Sous l’aspect de Mahākāruṇika, dont le corps est blanc,

ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་པ།

zhal chik chakzhipa

Avec un visage et quatre bras.

ཕྱག་དང་པོ་གཉིས་ཐུགས་ཀར་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས།

chak dangpo nyi toukkar talmo jar né

Les deux premières mains sont jointes au niveau du cœur,

སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བསྐུལ་བ།

sangyé tamché la semchen gyi dön dzépar koulwa

Suppliant tous les bouddhas d’œuvrer au bien des êtres.

གཡས་ཀྱི་འོག་མས་ཕྲེང་བ་དཀར་པོ་དང༌།

yé kyi ok mé trengwa karpo dang

La main droite inférieure tient un mālā blanc

གཡོན་གྱི་འོག་མས་རིན་པོ་ཆེ་དང་བཅས་པའི་པདྨ་འཛིན་པ།

yön gyi ok mé rinpoché dang chépé péma dzinpa

Et la gauche, un lotus agrémenté de substances précieuses.

རིན་པོ་ཆེའི་དབུ་རྒྱན། རྣ་རྒྱན། མགུལ་རྒྱན། ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཞིང༌།

rinpoché ougyen na gyen goulgyen lasokpé rinpoché gyen tamché kyi gyen zhing

[Je suis assis dans la posture adamantine], portant de précieux bijoux, y compris un diadème, des boucles d’oreilles, un collier,

དར་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ན་བཟའ་མནབས་པ།

darna tsok kyi naza nabpa

De même que différents vêtements et ornements divins.

སྐུ་ལས་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕྲོས་པས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པ།

kou lé özer pak tou mépa tröpé semchen gyi dön dzépa

De mon corps [ainsi visualisé] émanent d’infinis rayons de lumière qui accomplissent le bien des êtres.

སྤྱི་བོ་ན་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ངོ་བོ་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པས་དབུར་བརྒྱན་པ་སྣང་ལ་རང་བཞིན་མེད་པ་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་ལྟ་བུར་བསྒོམས་ལ་ཡིད་ཅུང་ཟད་གཟུང༌།

chiwo na sangyé tamché kyi yéshé chik tou düpé ngowo ö pak tou mépé our gyenpa nang la rangzhin mépa mélong gi zouknyen tabour gom la yi choungzé zoung

Ma tête est couronnée d’Amitābha, union de la sagesse primordiale de tous les bouddhas. Je médite sur le fait que les apparences sont dépourvues de nature inhérente, à l’image des reflets dans un miroir, et je maintiens ainsi l’esprit [en état méditatif] pendant un moment.

དེ་ནས་སྤྱི་བོའི་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་དམིགས་ནས།

déné chiwö ö pak tou mépa la mik né

Puis, je contemple Amitābha au-dessus de ma tête.

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པས་བདག་གི་སྡིག་པ་དང་སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་སྦྱང་ཞིང་བསོད་ནམས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཚོགས་མྱུར་དུ་རྒྱས་པ་དང༌།

chomdendé dézhin shekpa drachompa yangdakpar dzokpé sangyé tsé pak tou mépé dak gi dikpa dang dribpa tamché jang zhing sönam dang yéshé kyi tsok nyourdou gyépa dang

Bhagavan tathāgata arhat samyaksambuddha Amitāyus, je t’adresse mes prières : purifie tous les méfaits et obscurcissements et amplifie rapidement les accumulations de mérites et de sagesse.

ཡང་དག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དམ་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེས་ནས་མྱུར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ།

yangdakpé ting ngé dzin dampa gyü la kyé né nyourdou ngönpar dzokpar tsanggyawar jingyi lab tou sol

Bénis-moi afin que je connaisse une concentration méditative continuelle et excellente, et fais-moi vite parvenir à une purification parfaite et totale.

ཞེས་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ལན་གསུམ་གསོལ་བ་གདབ།

Priez trois fois du fond du cœur. Puis, réfléchissez conformément à ce qui suit :

དེ་ནས་བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་དང་འཁོར་བ་དང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་རང་གི་སེམས་ཡིན་ལ།

déné déwa dang doukngal dang k’orwa dang nya ngen lé dépé tsawa tamché rang gi sem yinla

Bonheur, souffrance, saṃsāra, nirvāṇa : tout a pour racine notre propre esprit.

སེམས་དེའང་བརྟགས་ན་ཁ་དོག་དང་དབྱིབས་སུ་མ་གྲུབ།

sem dé ang tak nak’a dok dang yib sou ma droub

Cet esprit, quand on l’analyse, s’avère n’avoir ni couleur, ni forme.

གཅིག་དང་དུ་མ་ཡང་མ་ཡིན་པས་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང༌།

chik dang douma yang mayinpé rang gi ngowö tong

Il n’est ni singulier, ni pluriel, et est donc vide de nature intrinsèque.

ངོ་བོ་མེད་པའི་དབང་གིས་གདོད་མ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད་པས་དང་པོ་རྒྱུས་སྟོང༌།

ngowo mépé wang gi döma né kyéwa mépé dangpo gyü tong

Puisqu’il n’y a dès le départ pas de nature intrinsèque – puisque cela est vide d’une cause première – cela est non produit.

སྐྱེ་བ་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡོད་པ་མེད་པས། བར་དུ་གནས་པས་སྟོང༌།

kyéwa mépé chir döpa mépé bardou népé tong

Cela étant non produit et sans début, le milieu aussi est vide – sans durée.

གནས་རྒྱུ་མེད་པའི་ཕྱིར་འཇིག་པ་མེད་པས་ཐ་མ་འགགས་པས་སྟོང་པས་གཞི་དང་རྩ་བ་མེད་ཅིང་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྤྲོས་པ་བཅད་ལ།

né gyou mépé chir jikpa mépé tama gakpé tongpé zhi dang tsawamé ching tröpa tamché dang dralwa namk’a tabü zhé tröpa ché la

Puisqu’il n’y a pas de durée, le milieu est dépourvu de cessation – vide lui aussi, sans désintégration. En l’absence de base ou de racine, toutes les élaborations [mentales] se trouvent libres comme le ciel.

མཚན་མ་དང་རྣམ་པར་རྟོག་པ་གང་ཡང་མི་བསྒོམ་ཞིང་ཡིད་ལ་མི་བྱེད་པར་སྤྲོས་བྲལ་གྱི་ངང་ལ་ཡིད་ལྷོད་དེ་མཉམ་པར་གཞག

Méditez en coupant court aux élaborations, sans caractéristiques ni conceptualisations, et pratiquez avec un esprit détendu, dans un état libre, sans discursivité ni activité mentale particulière.

ཕྱི་ནས་གོམས་པ་དང༌།

chi né gompa dang

Après une phase de familiarisation,

སེམས་མི་འཕྲོ་ཞིང༌།

sem mi tro zhing

Sans fabrication mentale,

ནང་དུ་གནས་པ་ཡུན་རིང་དུ་འབྱུང༌།

nang dou népa yün ring dou joung

Je me repose intérieurement pour une longue période.

དེ་ནས་རང་གི་སྙིང་གར་ཧྲཱིཿབསྒོམས་པ་ལས་སྔགས་ཀྱི་ཕྲེང་བ་འོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་འཕྲོས་པས།

déné rang gi nyinggar hrih gompa lé ngak kyi trengwa ö kyi tsoul dou tröpé

Puis, je médite de la sorte : dans mon cœur, la syllabe HRĪḤ et la guirlande du mantra émettent de la lumière.

སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་བསྐུལ་ནས་བདག་ལ་བྱིན་གྱིས་རློབ་ཅིང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་མཛད་པར་བསྒོམས་ནས།

sangyé tamché kyi toukjé koul né dak la jin gyi lob ching semchen gyi dön dzépar gom né

La compassion de tous les bouddhas est invoquée ; ils me bénissent et œuvrent au bien des êtres.

ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ།

om mani padmé houng

oṃ maṇi padme hūṃ

ཞེས་ཅི་ནུས་པ་བཟླ།

Récitez autant de fois que possible.

བཟླས་པ་ཚར་བ་དང༌། དགེ་བའི་རྩ་བ་དེས་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་བསྔོའོ། །

Après la récitation, passez à la dédicace : « Grâce à ces racines de vertu, puissions-nous parvenir à la bouddhéité. »

སྤྱོད་ལམ་གྱི་ཚེ་རང་འདུག་པའི་གནས་བདེ་བ་ཅན་ཡིན་ལ།

Au cours des activités quotidiennes, considérez que votre lieu de séjour est Sukhāvatī.

རང་ཉིད་བཅོམ་ལྡན་འདས་མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཞབས་དྲུང་ན་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་པས་གནས་པ་ཡིན་སྙམ་པའི་བསམ་པ་དང་མི་འབྲལ་བར་བྱའོ། །

Vous êtes un serviteur du Seigneur bhagavan Amitāyus ; en ressentant la fierté de Mahākāruṇika, ne perdez jamais cette perspective.

དེ་ལྟར་རྟག་ཏུ་རྣལ་འབྱོར་དུ་བྱས་ན་ཚེ་འདིར་ཚེ་རིང་ཞིང་བར་དུ་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང༌། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མར་བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་སུ་སྐྱེས་ནས་མྱུར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །

Dorénavant, pratiquez toujours le yoga ; écartant les obstacles et pacifiant tout ce qui doit l’être dans cette vie et les suivantes, vous pourrez éventuellement renaître en Sukhāvatī où vous atteindrez promptement une réalisation claire et parfaite.

ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟུང་འཇུག་ཏུ་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཚུལ། རྗེ་ས་སྐྱ་པའི་མན་ངག་ཟབ་མོ་འདི་རང་གི་སློབ་མ་མོ་སྟོན་ཙ་གེ་ཇུ་འཕུར་ཞེས་བྱ་བས་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་ངོར། འཕགས་པས་མེ་ཕོ་བྱི་བའི་ལོ་ཟླ་བ་བཞི་པའི་ཚེས་བརྒྱད་ལ་སྐྱ་རྐ་མདོར་ཡི་གེར་བཀོད་པའོ།། །།

La façon de pratiquer « L’Union de la Grande Compassion et du Mahāmudrā », cette profonde instruction du Seigneur Sakyapa, me fut demandée par mon élève Motön Tsagé Zoup’our. Ces quelques mots furent alors écrits par Pagpa, le huitième jour du quatrième mois de l’année de la souris (mâle) de feu [1276].

| Traduit en français par Vincent Thibault (2023) sur la base de la traduction anglaise de Jeff Watt (1995, révisée en 1999 et publiée en 2021 sur le site de Lotsawa House).

Source : Sa skya pa'i bKa' 'Bum, vol.7, page 70-1-4. sGrub Thabs Kun bTus, vol.3, fol. 2–5.

Version : 1.0-20230626