La alabanza a Tārā con veintiuna estrofas de homenaje
English | Deutsch | Español | བོད་ཡིག
༄༅། །སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གིས་བསྟོད་པ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ།
La alabanza a Tārā con veintiuna estrofas de homenaje y los excelentes beneficios de recitar esta alabanza
de las palabras del Buda
རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཏཱ་རཱ་ན་མ་སྐཱ་ར་ཨཻ་ཀ་བིཾ་ཤ་ཏི་སྟྲོ་ཏ་གུ་ཎ་ཧི་ཏ་ས་ཧི་ཏ།
En la lengua de la India: Namas-tāraika-viṃśati-stotra-guṇa-hita-sahita
བོད་སྐད་དུ། སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གིས་བསྟོད་པ་ཕན་ཡོན་དང་བཅས་པ།
En tibetano: Drolma la chak tsal nyishu tsa chik gi töpa penyön dang chepa (sgrol ma la phyag 'tshal nyi shu rtsa gcig gis bstod pa phan yon dang bcas pa).
En español: La alabanza a Tārā con veintiuna estrofas de homenaje y los excelentes beneficios de recitar esta alabanza.
ཨོཾ་རྗེ་བཙུན་མ་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
om jetsünma pakma drolma la chaktsal lo
Oṃ. ¡Homenaje a la noble dama Tārā!
ཕྱག་འཚལ་ཏཱ་རེ་མྱུར་མ་དཔའ་མོ། །
chaktsal tare ñurma pamo
Homenaje a Tārā, veloz y valiente,
ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས་འཇིགས་པ་སེལ་མ། །
tuttara yi jikpa selma
homenaje a Tuttārā que ahuyenta el miedo,
ཏུ་རེས་དོན་ཀུན་སྦྱིན་པས་སྒྲོལ་མ། །
ture dön kün jinpe drolma
homenaje a Turā que satisface todas las necesidades,
སྭཱ་ཧཱའི་ཡི་གེ་ཁྱོད་ལ་འདུད་དོ། །
sa he yige khyö la dü do
¡Con svāhā te rendimos honores y alabanzas!1
ཕྱག་འཚལ་སྒྲོལ་མ་མྱུར་མ་དཔའ་མོ། །
chaktsal drolma ñurma pamo
Homenaje a Tārā, veloz y valiente,
སྤྱན་ནི་སྐད་ཅིག་གློག་དང་འདྲ་མ། །
chen ni kechik lok dang dra ma
cuya mirada destella como relámpagos;
འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་ཆུ་སྐྱེས་ཞལ་གྱི། །
jikten sum gön chukye zhal gyi
tú que naciste en el corazón de un loto en flor
གེ་སར་བྱེ་བ་ལས་ནི་བྱུང་མ། །
gesar chewa le ni chung ma
que surgió de las lágrimas del Señor de los Tres Mundos. (1)
ཕྱག་འཚལ་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བ་ཀུན་ཏུ། །
chaktsal tönke dawa küntu
Homenaje a ti, cuyo rostro es como
གང་བ་བརྒྱ་ནི་བརྩེགས་པའི་ཞལ་མ། །
gangwa gya ni tsekpe zhal ma
cien lunas llenas de otoño,
སྐར་མ་སྟོང་ཕྲག་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི། །
karma tongtrak tsokpa nam kyi
tú que sonríes y resplandeces,
རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའི་འོད་རབ་འབར་མ། །
rabtu chewe ö rab bar ma
como una deslumbrante constelación de mil estrellas. (2)
ཕྱག་འཚལ་སེར་སྔོ་ཆུ་ནས་སྐྱེས་ཀྱི། །
chaktsal ser ngo chu ne kye kyi
Homenaje a ti, dama dorada, tu bella mano
པདྨས་ཕྱག་ནི་རྣམ་པར་བརྒྱན་མ། །
peme chak ni nampar gyen ma
adornada con un loto azul.
སྦྱིན་པ་བརྩོན་འགྲུས་དཀའ་ཐུབ་ཞི་བ། །
jinpa tsöndrü katub zhiwa
Tú encarnas la generosidad, la diligencia y la fortaleza,
བཟོད་པ་བསམ་གཏན་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་མ། །
zöpa samten chöyul ñi ma
la serenidad, la paciencia y la meditación. (3)
ཕྱག་འཚལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཙུག་ཏོར། །
chaktsal dezhin shekpe tsuktor
Homenaje a ti, cuyas victorias son infinitas,
མཐའ་ཡས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་སྤྱོད་མ། །
taye nampar gyalwa chö ma
eres la joya de la corona del gran Tathāgata.
མ་ལུས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པའི། །
malü parol chinpa tobpe
Los herederos de los vencedores, aquellos que
རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བསྟེན་མ། །
gyalwe se kyi shintu ten ma
han logrado todas las perfecciones, están a tu servicio. (4)
ཕྱག་འཚལ་ཏུཏྟཱ་ར་ཧཱུྂ་ཡི་གེ །
chaktsal tuttara hung yige
Homenaje a ti, que con tuttāra y hūṃ
འདོད་དང་ཕྱོགས་དང་ནམ་མཁའ་གང་མ། །
dö dang chok dang namkha gang ma
colmas los reinos del deseo hasta los confines del espacio.
འཇིག་རྟེན་བདུན་པོ་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། །
jikten dünpo zhab kyi nen te
Tú que pisoteas los siete mundos,
ལུས་པ་མེད་པར་འགུགས་པར་ནུས་མ། །
lüpa mepar gukpar nü ma
y puedes convocarlos a todos. (5)
ཕྱག་འཚལ་བརྒྱ་བྱིན་མེ་ལྷ་ཚངས་པ། །
chaktsal gyajin melha tsangpa
Homenaje a ti, alabada por Indra,
རླུང་ལྷ་སྣ་ཚོགས་དབང་ཕྱུག་མཆོད་མ། །
lunglha natsok wangchuk chö ma
Agni, Brahmā, Maruts2 y Śiva,
འབྱུང་པོ་རོ་ལངས་དྲི་ཟ་རྣམས་དང་། །
jungpo rolang driza nam dang
todas las huestes de bhūtas, vetālas,
གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་ཀྱིས་མདུན་ནས་བསྟོད་མ། །
nöjin tsok kyi dün ne tö ma
gandharvas y yakṣas. (6)
ཕྱག་འཚལ་ཏྲཊ་ཅེས་བྱ་དང་ཕཊ་ཀྱིས། །
chaktsal tre cheja dang pe kyi
Homenaje a ti, que con traṭ y phaṭ
ཕ་རོལ་འཕྲུལ་འཁོར་རབ་ཏུ་འཇོམས་མ། །
parol trulkhor rabtu jom ma
haces polvo los yantras3 de los enemigos.
གཡས་བསྐུམ་གཡོན་བརྐྱང་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། །
ye kum yön kyang zhab kyi nen te
Tú que brillas entre llamas arrasadoras
མེ་འབར་འཁྲུག་པ་ཤིན་ཏུ་འབར་མ། །
mebar trukpa shintu bar ma
con la pierna derecha doblada y la izquierda extendida. (7)
ཕྱག་འཚལ་ཏུ་རེ་འཇིགས་པ་ཆེན་པོས། །
chaktsal ture jikpa chenpö
Homenaje a Ture, la dama temible,
བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་རྣམ་པར་འཇོམས་མ། །
dü kyi pawo nampar jom ma
que destruye a los demonios más poderosos.
ཆུ་སྐྱེས་ཞལ་ནི་ཁྲོ་གཉེར་ལྡན་མཛད། །
chukye zhal ni troñer den dze
Tú que exterminas a todos y a cada uno de los enemigos
དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་གསོད་མ། །
drawo tamche malü sö ma
con tu cara de loto y el ceño fruncido. (8)
ཕྱག་འཚལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཚོན་ཕྱག་རྒྱའི། །
chaktsal könchok sum tsön chakgye
Homenaje a ti, cuyos dedos embellecen
སོར་མོས་ཐུགས་ཀར་རྣམ་པར་བརྒྱན་མ། །
sormö tukkar nampar gyen ma
tu corazón con el mudrā de las Tres Joyas.
མ་ལུས་ཕྱོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་བརྒྱན་པའི། །
malü chok kyi khorlö gyenpe
Tú que estás adornada con ruedas en todas las direcciones,
རང་གི་འོད་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་འཁྲུག་མ། །
rang gi ö kyi tsok nam truk ma
que todo lo inundan con un deslumbrante resplandor.4 (9)
ཕྱག་འཚལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་བརྗིད་པའི། །
chaktsal rabtu gawa jipe
Homenaje a ti, alegría suprema,
དབུ་རྒྱན་འོད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་སྤེལ་མ། །
ugyen ö kyi trengwa pelma
tu esplendorosa coronilla propaga guirnaldas de luz.
བཞད་པ་རབ་བཞད་ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས། །
zhepa rab zhe tuttara yi
Tú que sonríes y ríes al controlar a los demonios
བདུད་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་དུ་མཛད་མ། །
dü dang jikten wang du dze ma
y a los mundos con tuttāre. (10)
ཕྱག་འཚལ་ས་གཞི་སྐྱོང་བའི་ཚོགས་རྣམས། །
chaktsal sa zhi kyongwe tsok nam
Homenaje a ti, que convocas
ཐམས་ཅད་འགུགས་པར་ནུས་པ་ཉིད་མ། །
tamche gukpar nüpa ñi ma
a las huestes de los guardianes terrenales.
ཁྲོ་གཉེར་གཡོ་བའི་ཡི་གེ་ཧཱུྂ་གིས། །
troñer yowe yige hung gi
Tú que cuando tu ceño tiembla, nos liberas a todos
ཕོངས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྒྲོལ་མ། །
pongpa tamche nampar drolma
de cualquier desgracia con la sílaba hūṃ. (11)
ཕྱག་འཚལ་ཟླ་བའི་དུམ་བུའི་དབུ་རྒྱན། །
chaktsal dawe dumbü ugyen
Homenaje a ti, adornada brillantemente
བརྒྱན་པ་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་འབར་མ། །
gyenpa tamche shintu bar ma
con una luna creciente como corona5.
རལ་པའི་ཁྲོད་ན་འོད་དཔག་མེད་ལས། །
ralpe trö na öpakme le
A tí que Amitābha agracia tus cabellos
རྟག་པར་ཤིན་ཏུ་འོད་རབ་མཛད་མ། །
takpar shintu ö rab dze ma
con destellantes rayos que irradian eternamente. (12)
ཕྱག་འཚལ་བསྐལ་པ་ཐ་མའི་མེ་ལྟར། །
chaktsal kalpa tame me tar
Homenaje a ti, sentada en un halo
འབར་བའི་ཕྲེང་བའི་དབུས་ན་གནས་མ། །
barwe trengwe ü na ne ma
de llamas apocalípticas.
གཡས་བརྐྱང་གཡོན་བསྐུམ་ཀུན་ནས་བསྐོར་དགའི། །
ye kyang yön kum künne kor ge
Tú que inmersa en la alegría, aplastas legiones de enemigos
དགྲ་ཡི་དཔུང་ནི་རྣམ་པར་འཇོམས་མ། །
dra yi pung ni nampar jom ma
con tu pierna derecha extendida y la izquierda doblada. (13)
ཕྱག་འཚལ་ས་གཞིའི་ངོས་ལ་ཕྱག་གི །
chaktsal sa zhi ngö la chak gi
Homenaje a ti, que golpeas la faz de la tierra
མཐིལ་གྱིས་བསྣུན་ཅིང་ཞབས་ཀྱིས་བརྡུང་མ། །
til gyi nün ching zhab kyi dung ma
con las palmas y la pisoteas con los pies;
ཁྲོ་གཉེར་ཅན་མཛད་ཡི་གེ་ཧཱུྂ་གིས། །
troñer chen dze yige hung gi
Tú que con tu ceño fruncido y con hūṃ, aniquilas
རིམ་པ་བདུན་པོ་རྣམས་ནི་འགེམས་མ། །
rimpa dünpo nam ni gem ma
los siete inframundos hasta convertirlos en polvo. (14)
ཕྱག་འཚལ་བདེ་མ་དགེ་མ་ཞི་མ། །
chaktsal de ma ge ma zhi ma
Homenaje a ti, dichosa, elegante y serena,
མྱ་ངན་འདས་ཞི་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་མ། །
ña ngen de zhi chöyul ñi ma
cuyo reino es la paz del nirvāṇa.
སྭཱ་ཧཱ་ཨོཾ་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས། །
soha om dang yangdak denpe
Tú que haces desaparecer cualquier mal terrible
སྡིག་པ་ཆེན་པོ་འཇོམས་པ་ཉིད་མ། །
dikpa chenpo jompa ñi ma
con oṃ y svāhā en perfecta unión. (15)
ཕྱག་འཚལ་ཀུན་ནས་བསྐོར་རབ་དགའ་བའི། །
chaktsal künne kor rabga be
Homenaje a ti que, inmersa en el estado de éxtasis,
དགྲ་ཡི་ལུས་ནི་རབ་ཏུ་འགེམས་མ། །
dra yi lü ni rabtu gem ma
destrozas los cuerpos de todos tus enemigos.
ཡི་གེ་བཅུ་པའི་ངག་ནི་བཀོད་པའི། །
yige chupe ngak ni köpe
Tú que te manifiestas a partir de la sílaba de sabiduría hūṃ6,
རིག་པ་ཧཱུྂ་ལས་སྒྲོལ་མ་ཉིད་མ། །
rigpa hung le drolma ñi ma
y muestras las diez sílabas de tu mantra. (16)
ཕྱག་འཚལ་ཏུ་རེའི་ཞབས་ནི་བརྡབས་པས། །
chaktsal ture zhab ni dabpe
Homenaje a Ture, tus pies pisando fuerte,
ཧཱུྂ་གི་རྣམ་པའི་ས་བོན་ཉིད་མ། །
hung gi nampe sabön ñi ma
moldeada a partir de la semilla de la sílaba hūṃ.
རི་རབ་མནྡ་ར་དང་འབིགས་བྱེད། །
rirab mendara dang bikje
Tú que haces temblar las montañas Meru,
འཇིག་རྟེན་གསུམ་རྣམས་གཡོ་བ་ཉིད་མ། །
jikten sum nam yowa ñi ma
Mandara y Vindhya, y los tres mundos. (17)
ཕྱག་འཚལ་ལྷ་ཡི་མཚོ་ཡི་རྣམ་པའི། །
chaktsal lha yi tso yi nampe
Homenaje a ti, que en tu mano sostienes
རི་དྭགས་རྟགས་ཅན་ཕྱག་ན་བསྣམས་མ། །
ridak takchen chak na nam ma
la luna de ciervo como un lago celestial.
ཏཱ་ར་གཉིས་བརྗོད་ཕཊ་ཀྱི་ཡི་གེས། །
tara ñi jö pe kyi yige
Tú que purgas por completo todos los venenos
དུག་རྣམས་མ་ལུས་པར་ནི་སེལ་མ། །
duk nam malüpar ni selma
con tāra dos veces y luego con phaṭ. (18)
ཕྱག་འཚལ་ལྷ་ཡི་ཚོགས་རྣམས་རྒྱལ་པོ། །
chaktsal lha yi tsok nam gyalpo
Homenaje a ti, a quien los reyes de las huestes celestiales,
ལྷ་དང་མིའམ་ཅི་ཡིས་བསྟེན་མ། །
lha dang mi'amchi yi ten ma
y de los dioses y los kiṃnaras rinden pleitesía.7
ཀུན་ནས་གོ་ཆ་དགའ་བ་བརྗིད་ཀྱིས། །
künne gocha gawa ji kyi
Tú que revestida con una armadura de alegría y esplendor,
རྩོད་དང་རྨི་ལམ་ངན་པ་སེལ་མ། །
tsö dang milam ngenpa selma
ahuyentas las pesadillas y disipas las luchas. (19)
ཕྱག་འཚལ་ཉི་མ་ཟླ་བ་རྒྱས་པའི། །
chaktsal ñima dawa gyepe
Homenaje a ti, cuyos ojos brillantes con fulgor,
སྤྱན་གཉིས་པོ་ལ་འོད་རབ་གསལ་མ། །
chen ñipo la ö rabsal ma
resplandecen como el sol y la luna llenos.
ཧ་ར་གཉིས་བརྗོད་ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས། །
hara ñi jö tuttara yi
Tú que pacificas las enfermedades más intratables
ཤིན་ཏུ་དྲག་པོའི་རིམས་ནད་སེལ་མ། །
shintu drakpö rimne selma
al pronunciar hara y tuttāre dos veces. (20)
ཕྱག་འཚལ་དེ་ཉིད་གསུམ་རྣམས་བཀོད་པས། །
chaktsal deñi sum nam köpe
Homenaje a ti, que tienes el poder de liberar,
ཞི་བའི་མཐུ་དང་ཡང་དག་ལྡན་མ། །
zhiwe tu dang yangdak den ma
expones las realidades como un conjunto de tres.
གདོན་དང་རོ་ལངས་གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་རྣམས། །
dön dang rolang nöjin tsok nam
Ture suprema, tú destruyes por completo
འཇོམས་པ་ཏུ་རེ་རབ་མཆོག་ཉིད་མ། །
jompa ture rab chok ñi ma
las hordas de grahas8, vetālas9 y yakṣas10. (21)
རྩ་བའི་སྔགས་ཀྱི་བསྟོད་པ་འདི་དང་། །
tsawe ngak kyi töpa di dang
Esta alabanza, con las veintiuna estrofas de homenaje,
ཕྱག་འཚལ་བ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག །
chaktsalwa ni ñishu tsa chik
es en sí misma el mantra raíz.
Los excelentes beneficios de la alabanza
ལྷ་མོ་ལ་གུས་ཡང་དག་ལྡན་པའི། །
lhamo la gü yangdak denpe
A los sabios que reciten honestamente estas palabras
བློ་ལྡན་གང་གིས་རབ་དང་བརྗོད་དེ། །
loden gang gi rab dang jö de
llenos de genuina devoción por esta diosa, (22)
སྲོད་དང་ཐོ་རངས་ལངས་པར་བྱས་ནས། །
sö dang torang langpar che ne
que la conmemoren tanto al anochecer como al alba,
དྲན་པས་མི་འཇིགས་ཐམས་ཅད་རབ་སྟེར། །
drenpe mi jik tamche rab ter
se les concederá valentía;
སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བྱེད། །
dikpa tamche rabtu zhije
eliminarán por completo todas las faltas cometidas,
ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པ་ཉིད་དོ། །
ngendro tamche jompa ñi do
y superarán todos los destinos adversos. (23)
རྒྱལ་བ་བྱེ་བ་ཕྲག་བདུན་རྣམས་ཀྱིས། །
gyalwa chewa trak dün nam kyi
Setenta millones de budas victoriosos
མྱུར་དུ་དབང་ནི་བསྐུར་བར་འགྱུར་ལ། །
ñurdu wang ni kurwar gyur la
les darán iniciaciones rápidamente,
འདི་ལས་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་ཐོབ་ཅིང༌། །
di le chewa ñi ni tob ching
y alcanzarán la grandeza en este mundo
སངས་རྒྱས་གོ་འཕང་མཐར་ཐུག་དེར་འགྲོ། །
sangye gopang tartuk der dro
y el estado definitivo de la budeidad. (24)
དེ་ཡི་དུག་ནི་དྲག་པོ་ཆེན་པོ། །
de yi duk ni drakpo chenpo
Incluso los venenos más poderosos y tóxicos,
བརྟན་གནས་པའམ་གཞན་ཡང་འགྲོ་བ། །
ten nepa am zhenyang drowa
procedentes de plantas o seres vivos,
ཟོས་པ་དང་ནི་འཐུངས་པ་ཉིད་ཀྱང༌། །
zöpa dang ni tungpa ñi kyang
ya sean ingeridos o bebidos,
དྲན་པས་རབ་ཏུ་སེལ་བ་ཉིད་ཐོབ། །
drenpe rabtu selwa ñi tob
serán purgados por completo al recordar esta alabanza. (25)
གདོན་དང་རིམས་དང་དུག་གིས་གཟིར་བའི། །
dön dang rim dang duk gi zirwe
Recitar esto dos, tres o siete veces11
སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ། །
dukngal tsok ni nampar pang te
elimina un sinfín de sufrimientos
སེམས་ཅན་གཞན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ༌། །
semchen zhenpa nam la yang ngo
causados por espíritus, pestilencia y veneno.
གཉིས་གསུམ་བདུན་དུ་མངོན་པར་བརྗོད་ན། །
ñi sum dün du ngönpar jö na
Y esto también se aplica incluso a otros seres. (26)
བུ་འདོད་པས་ནི་བུ་ཐོབ་འགྱུར་ཞིང༌། །
bu döpe ni bu tob gyur zhing
Quienes deseen progenie, la tendrán;
ནོར་འདོད་པས་ནི་ནོར་རྣམས་ཉིད་ཐོབ། །
nor döpe ni nor nam ñi tob
quienes deseen riquezas, las adquirirán;
འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ལ། །
döpa tamche tobpar gyur la
todos y cada uno de sus deseos se cumplirán,
བགེགས་རྣམས་མེད་ཅིང་སོ་སོར་འཇོམས་འགྱུར། །
gek namme ching sosor jom gyur
y los obstáculos, completamente superados, ya no existirán. (27)
བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟོད་པ་གསུངས་པ་རྫོགས་སོ། །
Esto completa la alabanza a Bhagavatī Tārā tal como la pronunció el Buda completamente perfecto.12
| Traducida al español por Sara Rojo, revisada por Paula Jardón, con el generoso apoyo de la Fundación Tertön Sogyal de España, 2023.
Versión: 2.0-20230518
- ↑ En algunas tradiciones, esta estrofa de cuatro líneas se añade después del homenaje del traductor y antes del comienzo propiamente dicho de la alabanza. La estrofa conjura a Tārā recurriendo a los tres epítetos que también forman el núcleo de su mantra raíz (oṃ tāre tuttāre ture svāhā): Tārā (Libertadora), Tuttārā (Salvadora) y Turā (Veloz). La estrofa es una explicación del mantra raíz de Tārā (oṁ tāre tuttāre ture svāhā) y puede representar una sinopsis del elogio que sigue. Algunos maestros explican que esta estrofa está dedicada a Tārā Verde, considerada la forma principal de Tārā y, sin embargo, no se incluye en la alabanza. El origen de la estrofa sigue sin estar claro. Puede remontarse a una traducción de Pang Lotsawa Lodrö Tenpa (dpang lo tsā ba blo gros brtan pa, 1276-1342).
- ↑ Maruts son los dioses védicos del viento.
- ↑ La palabra yantra ('khrul 'khor) designa un instrumento u otro tipo de dispositivo mecánico (especialmente uno utilizado en la guerra), o un diagrama mágico. Deriva de la raíz sánscrita √yam, "controlar". (Para más información en inglés sobre los yantras, véase Gudrun Bühnemann, "Maṇḍalas and Yantras", in Knut A. Jacobsen (eds.), Brill's Encyclopaedia of Hinduism, vol. ii, (Leiden: Brill, 2010): 566-572.)
- ↑ Las dos últimas líneas de esta estrofa podrían entenderse como: a) Tārā agracia todos los puntos cardinales y rumbos de la brújula, y b) Tārā lleva la(s) marca(s) de (una) rueda(s) de mil radios en su(s) mano(s) y pie(s), la primera de las 32 marcas mayores de un buda.
- ↑ En algunas ediciones se lee zla ba'i rtse mo, lit. "punta de la luna", en lugar de zla ba'i dum bu, "una brizna de luna", entendemos que se refiere al estado de la luna creciente.
- ↑ En las distintas ediciones tibetanas se lee sgrol ma o sgron ma. Basándose en esta variante, los autores tibetanos interpretan diversamente esta línea como "te manifiestas a partir de" (sgrol ma) o "brillas con" (sgron ma) la sílaba de sabiduría hūṃ.
- ↑ Kiṃnaras (mi'am ci) son una clase de seres semidivinos conocidos por sus habilidades musicales, representados como mitad caballo y mitad humano, o mitad pájaro y mitad humano.
- ↑ Los grahas (gdon) son un tipo de espíritus malignos conocidos por ejercer una influencia dañina sobre el cuerpo y la mente humanos. Los grahas están estrechamente asociados con los planetas y otros cuerpos astronómicos.
- ↑ Vetālas (ro langs) son espíritus dañinos que rondan los cementerios y pueden tomar posesión de los cadáveres y reanimarlos.
- ↑ Yakṣas (gnod sbyin) son una clase de seres semidivinos que rondan o protegen lugares naturales y ciudades. Pueden ser malévolos o benévolos, y son conocidos por otorgar riquezas y beneficios mundanos.
- ↑ Esta instrucción dio lugar a la tradición de recitar la alabanza primero dos veces, luego tres y finalmente siete. La encontramos, por ejemplo, en el Zabtik Drolchok (zab tig sgrol chog).
- ↑ Nótese que este colofón varía en las distintas versiones tibetanas. Aquí seguimos la edición Degé Kangyur de la alabanza (T 438).
