La enseñanza especial del rey sabio y glorioso (en verso, tibetano y español)

༄༅། །མཁས་པ་ཤྲཱི་རྒྱལ་པོའི་ཁྱད་ཆོས་བཞུགས་སོ། །

La enseñanza especial del rey sabio y glorioso

De Patrul Rimpoché

 

བླ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

lama la chaktsal lo

¡Homenaje al maestro!

ལྟ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཡིན། །

tawa longchen rabjam yin

La visión es Longchen Rabjam: vasta e infinita amplitud.

སྒོམ་པ་མཁྱེན་བརྩེའི་འོད་ཟེར་ཡིན། །

gompa khyentse özer yin

La meditación es Khyentse Özer: rayos de sabiduría y amor.

སྤྱོད་པ་རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་ཡིན། །

chöpa gyalwe ñugu yin

La acción es Gyalwé Ñugu, la de los bodhisattvas.

དེ་ལྟར་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ། །

detar ñam su lenpa la

Quien practique de esa manera,

ཚེ་གཅིག་སངས་རྒྱས་ལ་ཐང་མེད། །

tse chik sangye la tangme

bien podría alcanzar la iluminación en esta misma vida,

མིན་ཀྱང་བློ་བདེ་ཨ་ལ་ལ། །

min kyang lo de a la la

y aunque no sea así, ¡qué felicidad! ¡Qué dicha! ¡A la la!

1. Presentando directamente el rostro de rigpa en sí mismo

ལྟ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ནི། །

tawa longchen rabjam ni

En cuanto a la visión, Longchen Rabjam,

ཚིག་གསུམ་དོན་གྱི་གནད་དུ་བརྡེག །

tsik sum dön gyi ne du dek

tres declaraciones golpean el punto vital.

དང་པོ་རང་སེམས་ལྷོད་དེ་བཞག །

dangpo rangsem lhöde zhak

Primero, relaja y suelta la mente,

མི་སྤྲོ་མི་བསྡུ་རྣམ་རྟོག་མེད། །

mi tro mi du namtok me

ni dispersa ni concentrada, sin pensamientos.

ངང་ལ་ཕྱམ་གནས་ལྷོད་དེའི་ངང༌། །

ngang la cham ne lhöde ngang

Mientras descansas en este estado de equilibrio calmado,

ཐོལ་བྱུང་བློ་རྡེག་ཕཊ་ཅིག་རྒྱབ། །

toljung lo dek pe chik gyab

de repente pronuncia un '¡phaṭ!' que haga estallar la mente,

དྲག་ལ་ངར་ཐུང་ཨེ་མ་ཧོ། །

drak la ngar tung emaho

feroz, potente y abrupto. ¡Increíble!

ཅི་ཡང་མ་ཡིན་ཧད་དེ་བ། །

chiyang mayin hedewa

No hay nada allí: traspasado por el asombro,

ཧད་དེ་བ་ལ་ཟང་ཐལ་ལེ། །

hedewa la zangtal le

golpeado de maravilla, y sin embargo todo es transparente y claro.

ཟང་མ་ཐལ་བྱུང་བརྗོད་དུ་མེད། །

zangma tal chung jö du me

Fresco, puro y repentino, más allá de toda descripción:

ཆོས་སྐུའི་རིག་པ་ངོས་ཟུངས་ཤིག །

chökü rigpa ngö zung shik

reconoce esto como la pura presencia del dharmakāya.

ངོ་རང་ཐོག་ཏུ་སྤྲད་པ་སྟེ་གནད་དང་པོའོ། །

ngo rang tok tu trepa te ne dangpa o

El primer punto vital es: presentar directamente el rostro de rigpa en sí mismo.

2. Decidir sobre una cosa, y sólo una

དེ་ནས་འཕྲོའམ་གནས་ཀྱང་རུང༌། །

dene troam ne kyang rung

Entonces, ya sea que haya movimiento o quietud,

ཁྲོའམ་ཆགས་སམ་སྐྱིད་དམ་སྡུག །

troam chak sam kyi dam duk

ira o apego, felicidad o tristeza,

དུས་དང་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །

dü dang nekab tamche du

en todo momento y en cualquier situación,

ངོ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་ངོས་བཟུང་ལ། །

ngoshe chöku ngö zung la

reconoce ese dharmakāya que reconociste antes,

སྔར་འདྲིས་འོད་གསལ་མ་བུ་སྤྲད། །

ngar dri ösal ma bu tre

y así la clara luz madre e hija, ya conocidas, se volverán a unir.

བརྗོད་མེད་རིག་ཆའི་ངང་ལ་བཞག །

jöme rikche ngang la zhak

Reposa en el aspecto de conciencia propia, más allá de toda expresión.

གནས་བདེ་གསལ་འཕྲོ་ཡང་ཡང་བཤིག །

ne de sal tro yangyang shik

Quietud, dicha y claridad: interrúmpelas una y otra vez,

ཐབས་ཤེས་ཡི་གེ་གློ་བུར་འབེབས། །

tabshe yige lobur beb

golpeando de repente con la sílaba de los medios hábiles y la sabiduría.

མཉམ་གཞག་རྗེས་ཐོབ་ཐ་དད་མེད། །

ñam zhak jetob tade me

Sin distinción alguna entre meditación y post-meditación,

ཐུན་དང་ཐུན་མཚམས་དབྱེ་བ་མེད། །

tün dang tüntsam yewame

sin división entre sesiones y descansos,

དབྱེར་མེད་ངང་དུ་རྒྱུན་དུ་གནས། །

yerme ngang du gyündu ne

permanece siempre en este estado indivisible.

འོན་ཀྱང་བརྟན་པ་མ་ཐོབ་པར། །

önkyang tenpa matobpar

Pero, hasta que se logre la estabilidad,

འདུ་འཛི་སྤངས་ནས་སྒོམ་པ་གཅེས། །

dudzi pang ne gompa che

es vital meditar, lejos de las distracciones y el ruido

མཉམ་གཞག་ཐུན་དུ་བཅད་ལ་བྱ། །

ñam zhak tün du che la ja

y practicando en sesiones formales de meditación.

དུས་དང་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །

dü dang nekab tamche du

En todo momento y en toda situación,

ཆོས་སྐུ་གཅིག་པོའི་ཡོ་ལངས་བསྐྱང༌། །

chöku chikpö yolang kyang

permanece en el fluir de lo que sólo es dharmakāya.

དེ་ལས་གཞན་མེད་ཁོ་ཐག་བཅད། །

de le zhenme kho takche

Decide con absoluta convicción que no hay nada más que esto.

ཐག་གཅིག་ཐོག་ཏུ་བཅད་པ་སྟེ་གནད་པ་གཉིས་པའོ། །

tak chik tok tu chepa te nepa ñipa o

El segundo punto vital es: decidir sobre una cosa, y sólo una.

3. Confianza directa en la liberación de los pensamientos emergentes

དེ་ཚེ་ཆགས་སྡང་དགའ་སྡུག་དང༌། །

detse chakdang ga duk dang

En ese momento, ya sean de atracción o enojo, dicha o pesar,

གློ་བུར་རྣམ་རྟོག་མ་ལུས་པ། །

lobur namtok malüpa

todos los pensamientos fugaces, sin excepción,

ངོ་ཤེས་ངང་ལ་རྗེས་མཐུད་མེད། །

ngoshe ngang la jetü me

en el reconocimiento no dejan rastro alguno.

གྲོལ་ཆའི་ཆོས་སྐུ་ངོས་བཟུང་བས། །

drol che chöku ngözungwe

Reconoce el dharmakāya donde son liberados,

དཔེར་ན་ཆུ་ཡི་རི་མོ་བཞིན། །

per na chu yi rimo zhin

y como una figura trazada en el agua desaparece por sí misma,

རང་ཤར་རང་གྲོལ་རྒྱུན་ཆད་མེད། །

rangshar rangdrol gyünche me

el surgimiento y la liberación se vuelven naturales y continuados.

ཅི་ཤར་རིག་སྟོང་རྗེན་པའི་ཟས། །

chi shar riktong jenpe ze

Todo lo que surge es alimento para la vacuidad desnuda de rigpa;

ཇི་འགྱུ་ཆོས་སྐུ་རྒྱལ་པོའི་རྩལ། །

chi gyu chöku gyalpö tsal

todo lo que se agita en la mente es el poder interior del rey del dharmakāya,

རྗེས་མེད་རང་དག་ཨ་ལ་ལ། །

jeme rang dak a la la

en su pureza innata, sin dejar rastro alguno: ¡qué alegría!

འཆར་ལུགས་སྔར་དང་འདྲ་བ་ལ། །

char luk ngar dang drawa la

La forma en que surgen las cosas puede ser la misma que antes,

གྲོལ་ལུགས་ཁྱད་པར་གནད་དུ་ཆེ། །

drol luk khyepar ne du che

pero la diferencia está en cómo se liberan: esta es la clave.

འདི་མེད་སྒོམ་པ་འཁྲུལ་པའི་ལམ། །

dime gompa trulpe lam

Sin esto, la meditación no es más que el camino del engaño;

འདི་ལྡན་མ་བསྒོམས་ཆོས་སྐུའི་ངང༌། །

diden ma gom chökü ngang

pero con esto, es la no-meditación, el estado de dharmakāya:

གདེང་གྲོལ་ཐོག་ཏུ་བཅའ་བ་སྟེ་གནད་གསུམ་པའོ། །

deng drol tok tu chawa te ne sumpa o

El tercer punto vital es: la confianza directa en la liberación de los pensamientos emergentes.

4. Colofón

གནད་གསུམ་ལྡན་པའི་ལྟ་བ་ལ། །

ne sum denpe tawa la

La Visión dotada de estos tres puntos vitales,

མཁྱེན་བརྩེ་འབྲེལ་བའི་སྒོམ་པ་དང༌། །

khyentse drelwe gompa dang

ligada a la Meditación, unión de sabiduría y amor,

རྒྱལ་སྲས་སྤྱི་ཡི་སྤྱོད་པ་གྲོགས། །

gyalse chi yi chöpa drok

y acompañada por la Acción común de todos los bodhisattvas:

དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ཞལ་བསྡུར་ཀྱང༌། །

dü sum gyalwe zhal dur kyang

si los budas del pasado, presente y futuro fueran a deliberar,

འདི་ལས་ལྷག་པའི་གདམས་ངག་མེད། །

di le lhakpe damngak me

ninguna instrucción encontrarían superior a esta.

རིག་རྩལ་ཆོས་སྐུའི་གཏེར་སྟོན་གྱིས། །

riktsal chökü tertön gyi

Extraída como un tesoro de las profundidades de la intuición trascendental

ཤེས་རབ་ཀློང་ནས་གཏེར་དུ་བླངས། །

sherab long ne ter du lang

por el tertön del dharmakāya, el poder interior de rigpa,

ས་རྡོའི་བཅུད་དང་འདི་མི་འདྲ། །

sa dö chü dang di mi dra

no es como un tesoro ordinario de tierra y piedra,

དགའ་རབ་རྡོ་རྗེའི་ཞལ་ཆེམས་ཡིན། །

garab dorje zhal chem yin

porque es el testamento final de Garab Dorje,

བརྒྱུད་པ་གསུམ་གྱི་ཐུགས་བཅུད་ཡིན། །

gyüpa sum gyi tuk chü yin

la esencia de la mente de sabiduría de las tres transmisiones.

སྙིང་གི་བུ་ལ་གཏད་དོ་རྒྱ། །

ñing gi bu la te do gya

Está confiada a mis discípulos de corazón, sellada como secreto.

ཟབ་དོན་ཡིན་ནོ་སྙིང་གི་གཏམ། །

zab dön yin no ñing gi tam

Su sentido es profundo, las palabras de mi corazón.

སྙིང་གཏམ་ཡིན་ནོ་དོན་གྱི་གནད། །

ñing tam yin no dön gyi ne

Son las palabras de mi corazón, el punto clave y crucial.

དོན་གནད་ཡལ་བར་མ་དོར་ཅིག །

dön ne yalwar ma dor chik

Este punto crucial: nunca lo tomes a la ligera.

གདམས་ངག་ཟགས་སུ་མ་འཇུག་ཅིག །

damngak zak su ma juk chik

No dejes que esta instrucción se te escape.

 

མཁས་པ་ཤྲཱི་རྒྱལ་པོའི་ཁྱད་ཆོས་སོ། །

khepa shri gyalpö khyechö so

Ésta es la enseñanza especial del rey sabio y glorioso.

 

| Traducido del inglés y del tibetano por Roger Espel Llima (2024).