La confession des transgressions

༄༅། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལྟུང་བ་བཤགས་པ།

La confession des transgressions du bodhisattva¹

extraite des Paroles du Bouddha

 

སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྟག་པར་བླ་མ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །

semtchèn tamtché takpar lama la kyab sou tchi o

Tous les êtres, nous prenons continuellement refuge dans le maître ;

སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །

sangyé la kyab sou tchi o

Nous prenons refuge dans le Bouddha ;

ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །

tchö la kyab sou tchi o

Nous prenons refuge dans le Dharma ;

དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །

gendün la kyab sou tchi o

Nous prenons refuge dans le Saṅgha.

 

བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tchomdendé dézhin shekpa dratchompa yangdakpar dzokpé sangyé shakya toubpa la tchaktsal lo

Hommage au bhagavān, tathāgata, arhat, bouddha complet et parfait, Śākyamuni !

རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

dordjé nyingpo rabtou djompa la tchaktsal lo

Hommage à Conquérant adamantin²  ;

རིན་ཆེན་འོད་འཕྲོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

rintchèn ötro la tchaktsal lo

Hommage à Joyau ardent³  ;

ཀླུ་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

louwang gi gyalpo la tchaktsal lo

Hommage à Roi qui règne sur les Nāgas⁴  ;

དཔའ་བོའི་སྡེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

pawö dé la tchaktsal lo

Hommage à Meneur des héros⁵  ;

དཔལ་དགྱེས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

palgyé la tchaktsal lo

Hommage à Son héroïque⁶  ;

རིན་ཆེན་མེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

rintchèn mé la tchaktsal lo

Hommage à Glorieux joyau⁷  ;

རིན་ཆེན་ཟླ་འོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

rintchèn da ö la tchaktsal lo

Hommage à Précieux clair de lune⁸  ;

མཐོང་བ་དོན་ཡོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tongwa dönyö la tchaktsal lo

Hommage à Vision qui ne trompe pas⁹  ;

རིན་ཆེན་ཟླ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

rintchèn dawa la tchaktsal lo

Hommage à Précieuse lune¹⁰  ;

དྲི་མ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

drima mépa la tchaktsal lo

Hommage à Immaculé¹¹  ;

དཔལ་བྱིན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

pal djin la tchaktsal lo

Hommage à Doté de gloire¹²  ;

ཚངས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tsangpa la tchaktsal lo

Hommage à Être pur¹³  ;

ཚངས་པས་བྱིན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tsangpé djin la tchaktsal lo

Hommage à Doté de pureté¹⁴  ;

ཆུ་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tchoulha la tchaktsal lo

Hommage à Déité de l’eau¹⁵  ;

ཆུ་ལྷའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tchoulhé lha la tchaktsal lo

Hommage à Divinité des déités aquatiques¹⁶  ;

དཔལ་བཟང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

palzang la tchaktsal lo

Hommage à Glorieuse bonté¹⁷  ;

ཙནྡན་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tsendèn pal la tchaktsal lo

Hommage à Glorieux bois de santal¹⁸  ;

གཟི་བརྗིད་མཐའ་ཡས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

zi dji tayé la tchaktsal lo

Hommage à Vitalité infinie¹⁹  ;

འོད་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

öpal la tchaktsal lo

Hommage à Splendeur radieuse²⁰  ;

མྱ་ངན་མེད་པའི་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

nyangèn mépé pal la tchaktsal lo

Hommage à Glorieux sans chagrin²¹  ;

སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

sémé kyi bou la tchaktsal lo

Hommage à Fils d’Absence de soif²²  ;

མེ་ཏོག་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

métok pal la tchaktsal lo

Hommage à Fleurs glorieuses²³  ;

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚངས་པའི་འོད་ཟེར་རྣམ་པར་རོལ་པ་མངོན་པར་མཁྱེན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

dézhin shekpa tsangpé özer nampar rolpa ngönpar khyenpa la tchaktsal lo

Hommage au tathāgata, Splendeur de Brahma à la connaissance miraculeuse²⁴  ;

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་པདྨའི་འོད་ཟེར་རྣམ་པར་རོལ་པ་མངོན་པར་མཁྱེན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

dézhin shekpa pémé özer nampar rolpa ngönpar khyenpa la tchaktsal lo

Hommage au tathāgata, Lotus radieux de la connaissance miraculeuse²⁵  ;

ནོར་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

norpal la tchaktsal lo

Hommage à Glorieuse richesse²⁶  ;

དྲན་པའི་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

drenpé pal la tchaktsal lo

Hommage à Glorieuse mémoire²⁷  ;

མཚན་དཔལ་ཤིན་ཏུ་ཡོངས་བསྒྲགས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

tsenpal shintou yongdrak la tchaktsal lo

Hommage à Être glorieux et réputé²⁸  ;

དབང་པོའི་ཏོག་གི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

wangpö tok gi gyaltsen gyi gyalpo la tchaktsal lo

Hommage à Bannière du roi Indra²⁹  ;

ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་གནོན་པའི་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

shintou nampar nönpé pal la tchaktsal lo

Hommage à Glorieux héros³⁰  ;

གཡུལ་ལས་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

youl lé shintou nampar gyalwa la tchaktsal lo

Hommage à Victoire parfaite au combat³¹  ;

རྣམ་པར་གནོན་པས་གཤེགས་པའི་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

nampar nönpé shekpé pal la tchaktsal lo

Hommage à Victoire transcendante³²  ;

ཀུན་ནས་སྣང་བ་བཀོད་པའི་དཔལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

künné nangwa köpé pal la tchaktsal lo

Hommage à Glorieux déploiement de splendeur éternelle³³  ;

རིན་ཆེན་པདྨས་རྣམ་པར་གནོན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

rintchèn pémé nampar nönpa la tchaktsal lo

Hommage à Courageux joyau de lotus³⁴  ;

དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་དང་པདྨའི་གདན་ལ་རབ་ཏུ་བཞུགས་པ་རི་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །

dézhin shekpa dratchompa yangdakpar dzokpé sangyé rinpotché dang pémé dèn la rabtou zhoukpa riwang gi gyalpo la tchaktsal lo

Hommage au tathāgata, arhat, bouddha complet et parfait, Joyau de lotus inébranlable comme la reine des montagnes³⁵ .

 

དེ་དག་ལ་སོགས་པ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་གང་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་ཏེ་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ།

dédak lasokpa tchok tchü djiktèn gyi kham tamtché na dézhin shekpa dratchompa yangdakpar dzokpé sangyé tchomdendé gang djinyé tchik zhouk té tso zhing zhépé sangyé tchomdendé dédak tamché dak la gong sou sol

Je demande à tous les bienheureux bouddhas – vous et tous les autres bhagavāns, tathāgatas, arhats et bouddhas complets et parfaits qui demeurent dans tous les systèmes de monde et dans toutes les directions – de me prêter attention !

བདག་གིས་སྐྱེ་བ་འདི་དང༌། སྐྱེ་བ་ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མ་མཆིས་པ་ནས། འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་དུ་སྡིག་པའི་ལས་བགྱིས་པ་དང༌། བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་དང༌། བགྱིས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ།

dak gi kyéwa di dang kyéwa tokma dang tama matchipa né khorwa na khorwé kyéné tamtché dou dikpé lé gyipa dang gyi dou tsalwa dang gyipa la djésou yirangwa am

Je considère cette vie et toutes les vies où je suis passé d’une forme d’existence samsarique à une autre, depuis des temps sans commencement : tout le mal que j’ai commis, que j’ai encouragé autrui à commettre ou dont je me suis réjoui ;

མཆོད་རྟེན་གྱི་དཀོར་རམ། དགེ་འདུན་གྱི་དཀོར་རམ། ཕྱོགས་བཅུའི་དགེ་འདུན་གྱི་དཀོར་ཕྲོགས་པ་དང༌། འཕྲོག་ཏུ་སྩལ་བ་དང༌། འཕྲོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ།

tchörten gyi kor ram gèndün gyi kor ram tchok tchü gèndün gyi kor trokpa dang trok tou tsalwa dang trokpa la djésou yirangwa am

Tous les biens relevant de stūpas, du Saṅgha ou des saṅghas de toutes les directions que j’ai pu m’approprier, de même que chaque appropriation de ce genre que j’ai pu causer chez autrui ou dont je me suis réjoui ;

མཚམས་མ་མཆིས་པ་ལྔའི་ལས་བགྱིས་པ་དང༌། བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་དང༌། བགྱིས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ།

tsam matchipa ngé lé gyipa dang gyi dou tsalwa dang gyipa la djésou yirangwa am

Tout acte parmi les cinq actions à rétribution immédiate que j’ai pu commettre, que j’ai encouragé autrui à commettre ou dont je me suis réjoui ;

མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་དག་པར་བླངས་པ་ལ་ཞུགས་པ་དང༌། འཇུག་ཏུ་སྩལ་བ་དང༌། ཞུགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ།

miguéwa tchü lé kyi lam yangdakpar langpa la zhoukpa dang djouk tou tsalwa dang zhoukpa la djésou yirangwa am

Quelque chemin fondé sur l’une ou l’autre des dix actions négatives que j’ai pu prendre, sur lequel je me trouve actuellement, que j’ai encouragé autrui à emprunter ou dont je me suis réjoui ;

ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གང་གིས་བསྒྲིབས་ནས་བདག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་མཆི་བའམ། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་མཆི་བའམ། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མཆི་བའམ། ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་ཏུ་སྐྱེ་བའམ། ཀླ་ཀློར་སྐྱེ་བའམ། ལྷ་ཚེ་རིང་པོ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བའམ། དབང་པོ་མ་ཚང་བར་འགྱུར་བའམ། ལྟ་བ་ལོག་པར་འཛིན་པར་འགྱུར་བའམ། སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་མཉེས་པར་མི་བགྱིད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡེ་ཤེས་སུ་གྱུར་པ།

lé kyi dribpa gang gi drib né dak semtchèn nyalwar tchiwa am düdrö kyéné sou tchiwa am yidak kyi youl dou tchiwa am youl takhob tou kyéwa am lalor kyéwa am lha tséringpo nam sou kyéwa am wangpo matsangwar gyourwa am tawa lokpar dzinpar gyourwa am sangyé djoungwa la nyépar mi gyipar gyourwé lé kyi dribpa gang lakpa dédak tamtché sangyé tchomdendé yéshé sou gyourpa

Tous les obscurcissements karmiques que j’ai développés et qui causent une renaissance dans les enfers, dans le monde animal, parmi les pretas, dans une région périphérique, parmi les barbares ou les dieux à la longue vie, ou qui suscitent des facultés sensorielles incomplètes, le maintien de vues erronées ou l’incapacité de se réjouir de la venue d’un bouddha –

སྤྱན་དུ་གྱུར་པ། དཔང་དུ་གྱུར་པ། ཚད་མར་གྱུར་པ། མཁྱེན་པས་གཟིགས་པ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་མཐོལ་ལོ་འཆགས་སོ། །མི་འཆབ་བོ། །མི་སྦེད་དོ། །སླན་ཆད་ཀྱང་གཅོད་ཅིང་སྡོམ་པ་བགྱིད་ལགས་སོ། །

tchèn dou gyourpa pang dou gyourpa tsémar gyourpa khyenpé zikpa dédak gi tchèn ngar tol lo tchak so mi tchabwo mi bé do lentché kyang tchö tching dompa gyi lak so

Tout cela, je le confesse en présence des bienheureux bouddhas, qui savent, observent et constatent ; je prends comme témoins ces sages autorités. J’admets tout sans rien cacher, et je fais le vœu de m’en abstenir à l’avenir !

 

སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ།

sangyé tchomdendé dédak tamtché dak la gong su sol

Vous tous, bienheureux bouddhas, entendez-moi !

བདག་གིས་སྐྱེ་བ་འདི་དང་སྐྱེ་བ་ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མཆིས་པ་ནས། འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་སྐྱེ་གནས་གཞན་དག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ཐ་ན་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པ་ལ་ཟས་ཁམ་གཅིག་ཙམ་བསྩལ་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང༌།

dak gi kyéwa di dang kyéwa tokma dang tama tchipa né khorwa na khorwé kyéné zhendak tou djinpa tana düdrö kyéné sou kyépa la zé kham tchik tsam tsalwé guéwé tsawa gang lakpa dang

Je considère maintenant cette vie et mes innombrables existences dans le saṃsāra sans commencement ni fin : toute racine de vertu qui résulte d’avoir offert quelque chose à autrui, ne serait-ce qu’une bouchée de nourriture à un être né parmi les animaux ;

བདག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང༌།

dak gi tsoultrim soungpé guéwé tsawa gang lakpa dang

Toute racine de vertu provenant du maintien de la discipline ;

བདག་གིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང༌།

dak gi tsangpar tchöpa la népé guéwé tsawa gang lakpa dang

Toute racine de vertu qui relève d’avoir maintenu une conduite chaste ;

བདག་གིས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བགྱིས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང༌།

dak gi semtchèn yongsou minpar gyipé guéwé tsawa gang lakpa dang

Toute racine de vertu qui provient d’avoir favorisé l’épanouissement d’un être ;

བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང༌།

dak gi tchang tchoub tchok tou semkyépé guéwé tsawa gang lakpa dang

Toute racine de vertu résultant d’avoir orienté l’esprit vers l’éveil suprême ;

བདག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཤིང་བཟླུམས་ཏེ།

dak gi lanamépa yéshé kyi guéwé tsawa gang lakpa dédak tamtché tchik tou dü shing doum té

Toute racine de vertu apparentée à la sagesse insurpassable –

བསྡོམས་ནས་བླ་ན་མ་མཆིས་པ་དང༌། གོང་ན་མ་མཆིས་པ་དང༌། གོང་མའི་གོང་མ་། བླ་མའི་བླ་མར་ཡོངས་སུ་སྔོ་བས།བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བགྱིའོ། །

dom né lana matchipa dang gong nama tchipa dang gongmé gongma lamé lamar yongsou ngowé lanamépa yangdakpar dzokpé tchang tchoub tou yongsou ngowar gyi o

Je collecte, réunis et combine toutes ces racines de vertu et les dédie à ce qu’il y a de plus excellent, l’excellence insurpassable et inégalable ; je les dédie à l’éveil complet, parfait et suprême.

ཇི་ལྟར་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་དང་། ཇི་ལྟར་མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་འགྱུར་བ་དང༌། ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་བཞུག་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་སྔོ་བར་མཛད་པ་དེ་བཞིན་དུ་བདག་གིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བགྱིའོ། །

djitar dépé sangyé tchomdendé nam kyi yongsou ngöpa dang djitar majönpé sangyé tchomdendé nam kyi yongsou ngowar gyourwa dang djitar dantar zhoukpé sangyé tchomdendé nam kyi yongsou ngowar dzépa dézhindou dak gi kyang yongsou ngowar gyi o

Je procède à une dédicace complète, exactement comme l’ont fait, le font et le feront partout tous les bouddhas bhagavāns du passé, du présent et de l’avenir.

སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སོ་སོར་བཤགས་སོ། །

dikpa tamtché ni sosor shak so

Je confesse tous mes méfaits sans exception.

བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ༌། །

sönam tamtché la ni djésou yi rang ngo

Je me réjouis de toute vertu.

སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་ནི་བསྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས་སོ། །

sangyé tamtché la ni koul zhing solwa deb so

J’implore et prie tous les bouddhas d’enseigner et de demeurer dans le saṃsāra.

བདག་གིས་བླ་ན་མེད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཆོག་དམ་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །

dak gi lanamépa yéshé kyi tchok dampa tobpar gyour tchik

Puissé-je atteindre la sagesse sublime, suprême, insurpassable !

མི་མཆོག་རྒྱལ་བ་གང་དག་ད་ལྟར་བཞུགས་པ་དང༌། །

mitchok gyalwa gangdak dantar zhoukpa dang

Ô vous qui êtes sans égaux parmi les humains,

གང་དག་འདས་པ་དག་དང་དེ་བཞིན་གང་མ་བྱོན། །

gangdak dépa dak dang dézhin gang madjön

Vainqueurs du passé, vainqueurs du présent et vainqueurs à venir,

ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་མཐའ་ཡས་རྒྱ་མཚོ་འདྲ་ཀུན་ལ། །

yönten ngakpa tayé gyatso dra kün la

Vos merveilleuses qualités sont illimitées, comme l’océan !

ཐལ་མོ་སྦྱར་བར་བགྱིས་ཏེ་སྐྱབས་སུ་ཉེ་བར་མཆིའོ། །

talmo djarwar gyi té kyab sou nyéwar tchi o

Les paumes jointes, je prends refuge en vous !

 

འཕགས་པ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་རྫོགས་སོ།། །།

Ceci conclut le sūtra du Mahāyāna intitulé Les trois nobles accumulations.

 

| Traduit en français par Vincent Thibault (2022) sur la base de la version anglaise de Samye Translations (Stefan Mang et Peter Woods, 2020).

1. ↑ Ce texte est extrait d’un sūtra intitulé Détermination de la discipline : le Sūtra des questions d’Upāli (Vinayaviniścayopāli¬paripṛcchāsūtra, 'dul ba rnam par gtan la dbab pa nye bar 'khor gyis zhus pa'i mdo, Toh 68). L’extrait est cité dans le Compendium des instructions de Śāntideva (Śikṣāsamuccaya, bslab pa kun btus, Toh 3940) comme une méthode pour purifier les transgressions des vœux et les fautes qu’aurait commises un bodhisattva. Contrairement au sūtra, le Compendium de Śāntideva a été préservé en sanskrit, comme en témoignent les données saisies par Mirek Rozehnal et publiées dans le Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL). Les noms des trente-cinq bouddhas fournis dans les notes qui suivent ont été comparés à ceux qu’on trouve dans l’édition sanskrite publiée dans le GRETIL. À noter par ailleurs qu’une traduction anglaise du Sūtra des questions d’Upāli est maintenant disponible sur le site du projet 84 000 : https://read.84000.co/translation/toh68.html.
2. ↑ En sanskrit : Vajra-pramardin.
3. ↑ En sanskrit : Ratnārcis.
4. ↑ En sanskrit : Nāgeśvara-rāja.
5. ↑ En sanskrit : Vīra-sena.
6. ↑ En sanskrit : Vīra-nandin.
7. ↑ En sanskrit : Ratna-śrī.
8. ↑ En sanskrit : Ratna-candra-prabha.
9. ↑ En sanskrit : Amogha-darśin.
10. ↑ En sanskrit : Ratna-candra.
11. ↑ En sanskrit : Vimala. La version sanskrite du Śikṣāsamuccaya ajoute un hommage à Nirmala avant Vimala. Ces deux noms de bouddhas peuvent être rendus par « dri ma me pa » en tibétain.
12. ↑ En sanskrit : Śūra-datta.
13. ↑ En sanskrit : Brahmaṇa.
14. ↑ En sanskrit : Brahma-datta.
15. ↑ En sanskrit : Varuṇa.
16. ↑ En sanskrit : Varuṇa-deva.
17. ↑ En sanskrit : Bhadra-śrī.
18. ↑ En sanskrit : Candana-śrī.
19. ↑ En sanskrit : Anantaujas.
20. ↑ En sanskrit : Prabhāsa-śrī.
21. ↑ En sanskrit : Aśoka-śrī.
22. ↑ En sanskrit : Nārāyaṇa. Le sanskrit fait l’objet de différentes interprétations : « demeurant sur l’eau », « la voie des êtres humains » ou encore, « fils de l’homme ». L’interprétation tibétaine, que nous avons retenue ici, signifie « le fils de Nāra », « Nāra » se traduisant par « celui qui n’a pas soif ».
23. ↑ En sanskrit : Kusuma-śrī.
24. ↑ En sanskrit : Brahma-jyotir-vikrīḍitābhi-jña.
25. ↑ En sanskrit : Padma-jyotir-vikrīḍitābhi-jña. La version sanskrite du Śikṣāsamuccaya ne contient pas l’hommage à ce bouddha.
26. ↑ En sanskrit : Dhana-śrī.
27. ↑ En sanskrit : Smṛti-śrī.
28. ↑ En sanskrit : Supari-kīrtita-nāma-dheya-śrī.
29. ↑ En sanskrit : Indra-ketu-dhvaja-rāja.
30. ↑ En sanskrit : Suvikrānta-śrī.
31. ↑ Il semble que le tibétain traduise le nom sanskrit Vijitra-saṃ-grāma, à moins qu’il ne s’agisse d’une traduction du nom sanskrit Yuddhajaya. Pour sa part, la version sanskrite du Śikṣāsamuccaya mentionne Vicitra-saṃ-krama (« Transfert parfait »).
32. ↑ En sanskrit : Vikrānta-gāmin.
33. ↑ En sanskrit : Samantāva-bhāsa-vyūha-śrī.
34. ↑ En sanskrit : Ratna-padma-vikrāmin.
35. ↑ En sanskrit : Ratna-padma-supra-tiṣṭhita-śailendra-rāja.