Heart Sūtra Commentary—Tibetan

༄༅།  །ཤེར་སྙིང་འགྲེལ་པ་སྔགས་སུ་འགྲེལ་པ་བཞུགས།  །

བཅོམ་ལྡན་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་དང༌། །དེ་ལ་སོགས་པ་ཡུམ་གཉིས་དང༌། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་གྱུར་དགེ་འདུན་ལ། །ཕྱག་འཚལ་ནས་ཀྱང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བཀའ་གསུམ་ལྡན་པའི་མདོ་ཉིད་ལས། །སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་བྱམས་སེམས་དང༌། །སྙིང་རྗེ་ཀུན་དང་མི་འབྲལ་ཕྱིར། །མདོ་ལས་སྔགས་སུ་བཀྲོལ་བ་འདི། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་བྱ། །རྟོག་གེ་རྣམས་ལ་བསྟན་མི་བྱ། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན་ཞེས་པ་ནི་འདི་ནི་དུས་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ཏེ། དུས་ཉེ་བར་མཚོན་པའོ། །དེ་ཡང་རང་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདི་སྐད་གཞན་ལས་ཐོས་པའི་དུས་སོ། །ཡང་ན་སྡུད་པ་པོ་ཉིད་ཐོས་པ་ཆེ་བའི་དོན་ནོ། །དུས་ནི་གཙོ་འཁོར་འདུས་པའི་དུས་སོ། །དུས་གཅིག་ན་ནི་དུས་མང་པོ་འམ། ཡང་ནས་ཡང་དུ་ཞུས་པ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་ཏེ། གཙོ་འཁོར་འཛོམ་པའི་དུས་གཅིག་ནའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞེས་པ་ནི་སྟོན་པའི་མཚན་ཉིད་སྟོན་ཏེ། དེ་ཡང་ཐུན་མོང་གིས་བཅོམ་པ་ནི་བདུད་བཞི་བཅོམ་ནས་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་དང་ལྡན། ལོག་པའི་ཤེས་པ་ལས་འདས་པའོ། །ཁྱད་པར་གྱིས་བཅོམ་པ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྣང་སྲིད་ལྷའི་ངང་དུ་བཅོམ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་དོན་དང་ལྡན་པ་འཛིན་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་པའོ། །ཁྱད་པར་བླ་ན་མེད་པའི་བཅོམ་པ་ནི་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་སྙིང་པོའི་ངང་དུ་རྩོལ་བ་དང་བྲལ་བར་བཅོམ་པས། རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་དང་ལྡན་པ། གང་གི་ཡང་ངོ་བོར་མ་གྲུབ་པས་འཁོར་འདས་གཉིས་སུ་སྣང་བའི་ཚིག་གམ་མཐའ་ལས་འདས་པའོ། །རྒྱལ་པོའི་ཁབ་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ་ཞེས་བ་ནི་གནས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་སྟོན་ཏེ། དེ་ཡང་ཕྱིའི་གནས་ནི་རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོའི་གནས་ཡུལ་མ་ག་དྷཱའི་ཤར་ཕྱོགས་ན་རིན་པོ་ཆེ་སྤུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །མཆོད་རྟེན་ཟླུམ་པོ་ལྟ་བུའི་རི་ལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་བཞུགས་གནས་རི་ཀུན་གྱི་ཁྱད་པར་གནས་པའོ། །ནང་གི་གནས་ནི་འོག་མིན་གྱི་གནས་ཏེ། གཟུགས་སམ་མཚན་མའམ་འཛིན་པའི་འོག་ཏུ་ཡང་མ་སོང་བའོ། །གསང་བའི་གནས་ནི་རིག་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཏེ། འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་གནས་སུ་གྱུར་པའོ། །དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་ཐབས་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་འཁོར་སྟོན་ཏེ། ཕྱིའི་འཁོར་ནི་འདུན་པ་མོས་པའི་ས་པ་སྟེ། དགེ་བའི་ཆོས་ལ་གནས་པས་དགེ་སློང་ངོ༌། །ལྟ་སྒོམ་གྱི་དོན་ལ་སྤྱོད་ཅིང་སེམས་དཔའ་ནི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་ལ་གཞན་དོན་ནུས་པ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །དེ་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ་བཞུགས་པའོ། །ནང་གི་འཁོར་ནི་རིགས་ལྔའི་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལོངས་སྐུའི་འཁོར་རོ། །གསང་བའི་འཁོར་ནི་རང་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའོ། །དེའི་དུས་སུ་ཆོས་བསྟན་པར་བྱའོ། །ཆོས་ཀྱང་ཕྱིའི་ཆོས་སློབ་པའི་ཆོས་ལ་སོགས་ཏེ་དགེ་བ་བཅུ་ལ་སོགས་པའོ། །ནང་གི་ཆོས་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་སོ། །གསང་བའི་ཆོས་ནི་རིག་པ་ཡེ་ཤེས་སོ། །དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཟབ་མོ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་ཞུགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་ཚེ། འཁོར་རྣམས་སྨིན་པའི་དུས་དེའི་ཚེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཟབ་པ་སྟེ། དངོས་པོའི་ཆོས་མིན་པའི་ཟབ་མོའི་དོན་དེ་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ནི་ཕྱི་ནང་གསང་བའི་ཆོས་ལ་དེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དམིགས་པ་མེད་པར་སྙོམས་པར་གནས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་ཕྱིའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་དངོས་པོའི་ཆོས་ལ་གནས་པའོ། །ནང་གི་དངོས་པོ་མེད་པའོ། །གསང་བའི་དེ་རྣམས་སུ་མི་འབྱེད་པའི་དོན་ནོ། །ཡང་དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་སྤྱོད་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་ལྟ་ཞིང༌། ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་རྣམ་པར་བལྟའོ་ཞེས་པ་ནི་སྟོན་པ་ཆོས་ཉིད་དབེན་པའི་ངང་ལ་གནས་པའི་ཚེ། འཁོར་གྱི་གཙོ་བོ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པར་འགྱུར་ཏེ། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཕྱི་སློབ་པའི་ས་ལ་གནས་པའོ། །ནང་གི་ས་བཅུ་ནོན་པ་ཡན་ཆད་དོ། །གསང་བ་ནི་སྙིང་པོའི་དོན་ཉིད་དོ། །དེ་རྣམས་དང་ལྡན་པས་ཆེན་པོའོ། །ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་བདག་དོན་གྲུབ་པ་ལ། སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་ནི་གཞན་དོན་གྲུབ་པའོ། །ཐུན་མོང་གི་འཕགས་པ་ནི་ཉོན་མོངས་པའམ་འཁོར་བ་ལས་རིང་དུ་འཕགས་པའོ། །ཁྱད་པར་ནི་ལོངས་སྐུའི་འཁོར་ལ། བླ་ན་མེད་པ་ནི་རིག་པའི་སྙིང་པོའི་དོན་ཆོས་སྐུའོ། །བདག་དོན་དུ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཏེ་རང་ཉིད་ཀྱིས་དོན་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་དོན་དུ་གཟིགས་ཏེ་གདུལ་བྱ་གང་ལ་གང་མོས་སྟོན་ནུས་པའོ། །དེའི་ཕྱིར་ན་བདག་གཞན་གཉིས་སམ། འཁོར་འདས་གཉིས་ལ་དབང་ཕྱུག་པ་སྟེ་དོན་བྱ་རུ་ཡོད་པའོ། །ལུང་གི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་འཁོར་འདས་སྟོན་ནུས་པ། རིག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་དོན་གཏན་ལ་འབེབས་པ། དམིགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གང་དུ་ཡང་མི་འབྱེད་པས་འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། ཐུགས་རྗེ་འབྱིན་པའོ། །ཟབ་མོ་ནི་རང་གི་ངོ་བོ་དངོས་པོར་མི་སྣང་བས་ཟབ་ལ། བསྟན་པར་དཀའ་བས་ཟབ་པ། རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་འདས་པས་ཟབ་པའོ། །དེ་ལྟ་བུའི་དོན་རང་གི་ཁོང་དུ་ཆུད་དེ་སྤྱོད་པའོ། །དེས་ན་དེ་ཉིད་ལ་ཡང་དང་ཡང་དུ་དམིགས་པ་མེད་པར་ལྟ་བ་སྟེ། ལྟ་བའི་དོན་རང་ནི་ཕུང་པོ་དེ་ཉིད་དེ། དེ་ཡང་ལྔ་ནི་གྲངས་ཀྱི་ངེས་པ་ཡིན་ལ། ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་ཐུན་མོང་གི་ལྔ་ནི་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལྔ་ལ་ཁྱད་པར་གྱི་ལྔ་ནི་རིགས་ལྔའི་སངས་རྒྱས་ཏེ། ཕུང་པོ་ལྔའི་ཡོན་ཏན་ལ་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ། དེ་ནི་ཕུང་པོ་ལྔའི་ངོ་བོ་དེ་རྣམས་ལ་དག་པ་སྟེ། བློ་ཡིས་བསམ་ནས་དག་པར་ལྡན་པ་ནི་ས་ལམ་པ་སྟེ། མོས་པའི་གང་ཟག་གོ །རང་བཞིན་གྱིས་དག་པར་ལྟ་བ་ནི་དོན་ཐུགས་སུ་ཆུད་པའོ། །དེ་ཡང་དག་པའི་དོན་དེ་ཉིད་སྟོང་པ་སྟེ། སྟོང་པ་ལྟོས་པའི་སྟོང་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་མེད་པ་ལྟ་བུ་མིན། མེད་པའི་སྟོང་པ་རིག་པའི་ངོ་བོ་ལ་སོགས་པ་དང༌། བཞི་བཅོམ་བྱས་པའི་སྟོང་པ་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཏུ་གྲུབ་པ་དང༌། རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་དངོས་པོའམ་དམིགས་པ་མེད་སྙིང་པོའི་དོན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུ་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ནི་ལྟ་བའི་དོན་ནོ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་གང་ལ་ལ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པར་འདོད་པ་དེས་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བགྱི། དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་ཞེས་པས་ནི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་ཤཱ་རིའི་བུས་དྲིས་པ་སྟེ། དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་མཐུས་སྤྱན་རས་གཟིགས་གྲོལ་ལ། དེའི་མཐུས་ཤཱ་རིའི་བུས་དྲི་བའི་སྟོབས་དང་ལྡན་པར་ནུས་པ་སྟེ། དེའི་ཕྱིར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་སོ། །སྐྱེ་འཆི་ལས་གྲོལ་བས་འཆི་མེད་ཀྱི་ཚེ་དང་ལྡན་པ་སྟེ། རིགས་གཞན་མ་ཡོངས་སུ་སྤངས་པ་སྟེ། མ་ཤཱཀྱའི་རིགས་སོ། །དེ་ཉིད་ཀྱིས་གཞན་དོན་ལ་དམིགས་ཏེ་ཞུས་པའི་དོན་གྱིས་སྨྲས། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་རིགས་ཀྱི་བུ་ལ་ལ་དག་ནི། དམིགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོའི་དོན་ལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སྤྱོད་པ་དེ་ལ་གཞན་སྤྱད་པར་འདོད་ན་བསླབ་པའི་ཐབས་ཅི་ལྟར་བསླབ་ཅེས་དྲིས་པའོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ་ཞེས་པ་ནི་ཞུས་པའི་ལན་བསྟན་པའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་ལ་ལ་དག་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་འདོད་པ་དེས། འདི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ་སྟེ་ཞེས་པ་ནི་གསུངས་བར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པ་སྟེ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པར་རིགས། ཕོའམ་མོའམ་གང་ལ་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའི་ཤེས་རབ་ལ་ང་སྤྱོད་པའི་དོན་ལ་ཁྱེད་སྤྱད་པར་འདོད་ན་འདི་ལྟར་སློབས་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་རྣམ་པར་རྗེས་སུ་བལྟའོ་ཞེས་པ་ནི་ཐུན་མོང་གི་ཕུང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་དེ་རྣམས་ནི་ཡེ་ནས་སྟོང་པ་ཡིན་པས། དེ་དག་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་རྣམ་པར་ངའི་རྗེས་སུ་ལྟོས་ཤིག །དེ་རྣམས་ལ་མོས་པའི་དོན་གྱིས་བའོ། །གཟུགས་སྟོང་པའོ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད་སྟོང་པའི་རང་བཞིན་ནོ། །སྟོང་པ་ཉིད་གཟུགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དོན་རིག་པ་མ་འགགས་པས་གཟུགས་ལྟར་སྣང་བའོ། །གཟུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ལས་གཞན་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པ་ནི་གཟུགས་སྟོང་པ་དེ་ལས་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་གཞན་སྣང་བ་མ་ཡིན་ཞེས་པ་ནི། སྟོང་པའི་ཡོན་ཏན་མ་འགགས་པ་དེ་ལས་གཞན་གཟུགས་སྣང་བ་གཞན་མ་ཡིན་ནོ། །གཟུགས་དེ་བཞིན་དུ་གནས་པ་དེ་བཞིན་དུ། དེ་ལ་གནས་པའི་ཚོར་བ་དང༌། འདུ་ཤེས་དང་འདུ་བྱེད་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ནི་གཟུགས་བཞིན་དུ་གནས་པའི་དོན་ནོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་སྟོང་པ་ཉིད་དེ་ཞེས་པ་ནི། ཤཱ་རིའི་བུ་འཁོར་བའི་དངོས་པོ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་དངོས་པོ་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་དེ་ལྟ་བས་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་བ་ཉིད་དོ། །སྟོང་པ་ཉིད་དོན་སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་དོན་རང་ནི་འདི་ལྟ་བུ་སྟེ། གཟུགས་སམ་སྟོང་པའི་མཚན་ཉིད་གང་ཡང་མེད་པ་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་གིས་ཀྱང་མ་བསྐྱེད་པ་རང་གི་ངོ་བོའི་ཡོན་ཏན་གང་དུ་ཡང་མ་འགགས་པ། དངོས་པོའི་དྲི་མ་གང་ཡང་མེད་པ། དེ་ཡང་ཡེ་ཐོག་མ་ནས་གཟུང་འཛིན་གྱི་ཕྱོགས་གང་དུ་ཡང་མ་ལྷུང་བས། དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་ཡང་མེད། སྙིང་པོའི་དོན་དེ་རྐྱེན་གྱིས་བྲི་བ་མེད་པ། རྒྱུ་གཞན་ལྟ་གཅིག་གིས་བསྐྱེད་ནས་ཡོན་ཏན་གྱིས་གང་བའི་རྒྱུ་ཡང་མེད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན་ཞེས་པས་ནི་དམིགས་པར་བྱ་བའི་སྟོང་པ་དེ་ཉིད་ལས། ཉམས་སུ་བླང་བའི་རྒྱུ་དང་དངོས་པོ་གྲུབ་པ་མེད་དེ། གཟུགས་སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ན། ཚོར་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཉིས་སུ་མེད་ལ། མིག་ལ་སོགས་པའི་དབང་པོའི་སྒོ་ལྔ་དང༌། དེ་ལ་ལས་ལྔ་ལ་སོགས་པ་དང༌། ཆོས་ལྔ་ཡང་གང་ཡང་དམིགས་སུ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་རྣམས་ཀྱི་མིག་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་ཀྱང་དབྱེར་མི་ཕྱིད་པའོ། །དེ་ལྟར་ན་སྙིང་པོའི་དོན་དེ་ལ་མ་རིག་པ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ཟད་པའི་རྒྱུ་ཡང་མེད་དོ། །སྟོང་པའི་དོན་དེ་ཉིད་ལ་རྒས་པ་དང་ཤི་བ་ཡང་མེད་དེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་ཟད་པ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་དོན་དེ་ཉིད་ལ་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་དུག་ལྔ་ལས་གྲུབ་པ་ཡང་མེད་ལ། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ་མེད་དེ། དེའི་དོན་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་བ་བདེ་བར་འགོག་པ་ཡང་མེད་ལ། དེའི་དོན་གྱིས་འཁོར་བའི་དངོས་པོ་ཉམས་སུ་བླང་བ་མེད་པ་ན། མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་བྱེད་པའི་ལམ་ལ་ཡང་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མེད་དེ། ལམ་དང་ས་རྣམས་ཀྱང་སྦྱང་ཞིང་བགྲོད་དུ་མེད་དོ། །ཐུན་མོང་གི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ཡང་མེད་དོན་སྙིང་པོའི་དོན་དེ་ལས་གཞན་ནས་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་ལ། རང་གི་དངོས་པོའི་དོན་ཡེ་ནས་རང་ཆས་སུ་ཡོད་པས། མ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་ཡང་མེད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་ཏེ་ཞེས་པ་ནི་ཤཱ་རིའི་བུ་ལམ་ལ་གཞན་ནས་ཐོབ་བའི་རྒྱུ་མེད་པ་དེ་ལྟ་བས་ན། འབྲས་བུ་གཞན་ནས་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་ན། དམིགས་པ་མེད་པས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ། སྙིང་པོའི་ཆོས་ཀུན་ལ་ཞེས་བྱ་སྟེ། འབྲས་བུ་དེ་ཁ་ལ་བརྟེན་ཅིང་གནས་པ་ཞེས་བྱའོ། །སེམས་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་སྐྲག་བ་མེད་དེ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ཏེ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་མཐར་ཕྱིན་ཏོ་ཞེས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་རང་ཆས་སུ་གནས་པས་དེ་ལས་གཞན་མེད་པས་སེམས་ལ་སྒྲིབ་པའི་ཆོས་མེད་ལ། གཞན་ནས་མ་ཐོབ་ཀྱིས་དོགས་པའི་སྐྲག་པ་ཡང་མེད་དོ། །ལོག་པའི་ཤེས་པ་རྣམས་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ཏེ། འཁོར་བའི་དམིགས་པའི་ཤེས་པ་མེད་པར་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལ་མཐར་ཕྱིན་ཏོ། །དུས་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟར་ན་འབྲས་བུའི་རྒྱུ་གཅིག་ལ་བཞག་ནས་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་མ་ཡིན་ཏེ། འདས་པ་དང་མ་བྱོན་པ་དང་ད་ལྟར་གྱི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱང་དམིགས་པ་མེད་པའི་དོན་ལ་བརྟེན་ནས་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བླ་ན་མེད་པ་ལས་ལོག་པའི་དོན་མེད་དེ། ཡང་དག་པར་སྟོན་པ་ལ་སོགས་པ་རྫོགས་པ། ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་རྣམས་བྱང་བ། སྙིང་པོའི་དོན་ལ་ཆུབ་པ་རང་གཞན་གྱི་དོན། རང་ལ་རང་ཆས་སུ་མངོན་བར་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྔགས་སོ་ཞེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུར་དམིགས་པའི་ཡུལ་དང༌། ཉམས་སུ་བླང་བའི་ཐབས་དང༌། མཐར་ཕྱིན་པའི་འབྲས་བུ་རྣམས་གཞན་ནས་འབྱུང་བ་མ་ཐོབ་པའི་རྒྱུ་མེད་པས་ན་དེའི་དོན་ནི་ཤེས་པའི་རབ་འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་སྟེ། དེའི་དོན་ནི་སྔགས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཡོན་ཏན་ལྔ་དང་ལྡན་པའོ། །གཞན་གྱི་དོན་ལ་རག་མ་ལུས་རང་ཉིད་ལ་གནས་པས་སྔགས་ཞེས་བྱའོ། །དེའི་ཡོན་ཏན་ཡང་རང་ཉིད་ཀྱིས་རང་རིག་པས་རིག་པ་ཆེན་མོའི་སྔགས་ལ། གཞན་ལ་བཟླས་སུ་མེད་པས་བླ་ན་མེད་པ་ལ་དངོས་པོར་གྲུབ་པ་མེད་པས་མཚན་མ་དང་མི་མཉམ་པ། མཚན་མ་ཉིད་དེའི་ཡོན་ཏན་ཡིན་པས་ན། དབྱེར་མི་ཕྱེད་པའི་སྙིང་པོའི་དོན་དུ་མཉམ་པའོ། །སྙིང་པོའི་དོན་དེ་རྟོགས་ནས་ལོག་པའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་རབ་ཏུ་མཆོག་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་དེ། དམིགས་པ་མེད་པའི་ངང་ལ་གནས་པའི་སྔགས་དེའི་དོན་མི་བརྫུན་ཏེ་སྙིང་པོའི་དོན་དུ་བདེན་པར་ཤེས་ཏེ། དེའི་ཕྱིར་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྔགས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་སྨྲས་པ། ཏདྻ་ཐཱ། ཞེས་པ་ནི། འཁོར་འདས་ཀྱི་དོན་སྙིང་པོར་གཅིག་པ་འདི་ལྟ་སྟེ། ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །དེ་ཡང་དམིགས་པ་མེད་པར་གཅིག་པ། འབྱེད་པ་མེད་པར་གཅིག་པ། རང་བཞིན་མི་འགྱུར་བའི་དོན་འདི་ལྟ་སྟེ། ཨོཾ་ནི་འཁོར་བའི་དུས་སུ་དུག་ལྔ་ལྟར་དུ་སྣང་བ་འབྲས་བུའི་དུས་སུ་རིགས་ལྔ་ཡབ་ལྔ་ལྟར་སྣང་བ་དེ་ནི་ལོག་པའི་ཤེས་པ་ལ་སྣང་གི་དེ་ཉིད་ལ་དམིགས་པ་མེད་པའོ། །ཤེས་རབ་གཞན་མི་གནས་པར་རྟོགས་པ། འབྲས་བུའི་ཕ་རོལ་ཏུ་ག་ཏེ་ནི་བདག་དོན་དུ་ཕྱིན་ལ། གཞན་དོན་དུ་ཡང་ག་ཏེ་ས་ཕྱིན་པའི་དོན་ནོ། །པཱ་ར་ག་ཏེ་ནི་བདག་དོན་གྱི་མཆོག་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ་གཞན་ལ་རེ་བའི་ཡུལ་མེད་དོ་ཞེས་པའོ། །པཱ་ར་སངྒ་ཏེ་ནི་གཞན་དོན་གྱི་མཆོག་གམ་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་ཏེ། གདུལ་བྱ་དམིགས་པའི་ཐུགས་རྗེ་འབྱུང་བ་ཡང༌། གདུལ་བྱ་ལས་དག་པ་ལ་སྣང་བ་སྤྲུལ་སྐུ་རང་བཞིན་དག་པ་ལ་སྣང་བ་ལོངས་སྐུ། བོ་དྷི་རྒྱུན་མི་འཆད་པ་ཐུགས་རྗེ། གདུལ་བྱ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་དུ་འབྱུང་ངོ༌། །སྭཱ་ཧཱ་སྟེ། རྒྱུད་རྣམས་རང་བཞིན་གྱིས་གྲོལ་ལོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏེ། དེ་ཡང་ཉིད་ཀྱིས་ཉིད་གྲོལ་བའི་དོན་ནོ། །གཞན་ལ་སྙིང་པོའི་དོན་ནམ་རག་ལུས་པ་མེད་པའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟར་ཟབ་པའི་དོན་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བྱིན་ནས་ཞེས་པས་ནི། དུས་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པར་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བསྟན་པའི་རྗེས་དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཁོར་སྨིན་པར་བྱེད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ནས་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་དམ་པའི་ཆོས་མ་ནོར་བར་ངས་བསྟན་པ་ལྟར་ཁྱོད་སྟོན་པ་ལེགས་པར་བྱིན་ནོ། །དེ་ལྟར་ན་སྟོན་པ་ལེགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་རང་དོན་དེ་བཞིན་ནོ། །གཞན་གྱི་དོན་དང་རང་ཆས་སུ་ངས་གཞི་ལམ་འབྲས་བུར་ཆས་པར་སྟོན་པ་དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཁྱོད་ཀྱིས་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་རང་ལ་རང་ཆས་སུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡོད་པས་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་བཀའ་དངོས་སོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་ཞེས་པས་ནི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་བཀའ་དངོས་དང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བཀའ་སྤྱན་རས་གཟིགས་གཉིས་མཐུན་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་བཀའ་མཐུན་པའི་དོན་དེ་ལ་ཡི་རང་ངོ༌། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་ནས་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པ་ནི་བཀའ་མཐུན་པའི་དོན་ལ་དགྱེས་ཏེ་སྟོན་པས་ཆོས་དང་འཁོར་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་བསྟན་པའོ། །འཁོར་རྣམ་པ་བཞི་ལ་སོགས་པའི་འཁོར་དང༌། ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དམ་པའམ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང༌། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཐགས་བཟངས་རིས་དང༌། དྲི་ཟའི་རྒྱལ་པོ་ཟུར་ཕུད་ལྔ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྟོད་པའོ། །ཤྲཱི་སིཾ་ཧས་མཛད་པའི་འགྲེལ་པ་མདོ་ལས་སྔགས་སུ་བཻ་རོ་ཙ་ནའི་དོན་དུ་བཀོལ་བའི་ཚིག་ཉུང་ལ་དོན་ཆེ་བ་གསལ་བའི་སྒྲོན་མ་རྫོགས་སོ།། །།
སློབ་དཔོན་བཻ་རོ་ཙ་ནས་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ལ་མཚན་མའི་ཆོས་སྤྱོད་ལ་དྲེགས་པ་སྐྱེས་པའི་དུས་སུ་བུ་དང་བཅས་པ་ལ་འགྲེལ་པ་འདི་གནང་བའོ།། །།